Čearddalaš vealaheapmi

Vealaheapmi čearddalašvuođa, religiovnna dahje eallinoainnu geažil 

Buohkain galget leat seamma vuoigatvuođat fuolakeahttá čearddalaš gullevašvuođas, religiovnnas dahje eallinoainnus. Dásseárvo- ja vealahanláhka suddje vealaheami vuostá daid dilálašvuođaid geažil.

Galgá ovttastahttit barggu ovddidit dásseárvvu ja eastadit vealaheami buot politihkkasurggiide ja hálddašandásiide. Kultur- ja dásseárvodepartemeanttas lea ovttastahttinrolla dan barggus. Buot departemeanttain lea dattetge iešheanalaš ovddasvástádus ovddidit dásseárvvu surggiineaset.

Lea Mánáid-, nuoraid- ja bearašdirektoráhta ovddasvástádus čuovvolit direktoráhta doaimmaid mat leat čadnon vealaheami vuosttaldeapmái čearddalaš gullevašvuođa, religiovnna dahje eallinoainnu geažil.

On:a čearddalaš vealaheami konvenšuvdna

ON:a konvenšuvdna heaittihit juohkelágan čearddalaš vealaheami gieldá vealaheami čearddalašvuođa, liikeivnni, máttu dahje nationála dahje čearddalaš duogáža geažil.

ON:a váldočoahkkin mearridii konvenšuvnna juovlamánu 21. beaivvi 1965:s ja dat bođii fápmui ođđajagimánu 1969:s. Norga ratifiserii konvenšuvnna borgemánu 6. beaivvi 1970:s, várašumiid haga. Konvenšuvdna lea ovttastahttojuvvon norgga láhkii dásseárvo- ja vealahanlága olis. ON:a čeardavealahanlávdegoddi, mas lea sorjjas- meahttun čeahpit, goziha mo stáhtat čađahit čeardavealahankonvenšuvnna.

Dásseárvo- ja vealahanláhka

Dásseárvo- ja vealahanláhka bođii fápmui ođđajagimánu 1. beaivvi 2018:s. Láhka gieldá njulges ja eahpenjulges vealaheami čearddalašvuođa (dan vuolde nationála duogáža, máttu, liikeivnni geažil, giela) religiovnna dahje eallinoainnu geažil. Lága ulbmil lea ovddidit dásseárvvu, sihkkarastit ovttadássásaš vejolašvuođaid ja vuoigat- vuođaid ja eastit vealaheami. Láhka gusto buot servodatsurggiin , muhto ii giehta-guššojuvvo bearašeallimis ja persovnnalaš diliin. Bargoaddit galget aktiivvalaččat, ulbmillaččat ja plánaiguin ovddidit dásseárvvu ja hehttet vealaheami doaimmaset siskkobealde (aktivitehta- ja raporterengeasku). Almmolaš eiseválddiin lea maiddái aktivitehtageasku doaibmasurggiineaset.

Dásseárvo- ja vealahanáittardeaddji ja Vealahanlávdegoddi

Dásseárvo- ja vealahanáittardeaddji (DVÁ) galgá ovddidit dásseárvvu ja vuosttaldit vealaheami beroškeahttá sohkabealis, čearddalaš gullevašvuođas, religiovnnas, doaib- mavádjitvuođas, seksuálalaš orienteremis ja agis.

Áittardeaddji bagada ja lea dásseárvvu ja girjáivuođa duvdi. Vealahanlávdegoddi giehtaguššá lága vealahangildosiid. Váldde oktavuođa DVÁ:in ja lávdegottiin.

Stuorradiggi mearridii geassemánus 2019:s addit Vealahanlávdegoddái válddi giehtaguššat seksuálalaš loavkašuhttima gildosa dásseárvo- ja vealahanlágas ja mearridit buhtadusa seksuálalaš vealaheami áššiin bargoeallima siskkobealde ja buhtadusa álkis áššediliin.

Geatnegasvuohta bargat aktiivvalaččat dásseárvvuin 

 Dásseárvolágas leat njuolggadusaid mat geatnegahttet bargoaddiid, almmolaš eiseválddiid ja bargoeallima organisašuvnnaid bargat aktiivvalaččat dásseárvvuin.

Ulbmil geatnegasvuođain bargat aktiivvalaččat dásseárvvuin lea hukset diđolašvuođa bistevaš iešaktivitehtain ja nu eastit vealaheaddji dábiid ja organisašuvdna- struktuvrraid. 

Bargoaddiid aktivitehtageasku guoská earret eará rekruteremii, bálká ja bargoeavt- tuide, alit bargui beassamii ja ovdánanvejolašvuođaide ja suodjaleapmái loavkašuht- timiid vuostá. Geasku ii gáibit bidjat johtui dihto doaibmabijuid, muhto almmolaš bargoaddit ja priváhta bargoaddit main leat eanet go 50 bargi leat geatnegahtton čuovvut bargovuogi mas leat njeallje ceahki. Lea juohke doaimmahusa duohken árvvoštallat relevánta doaibmabijuid hástalusaidis vuođul. Bargoaddit galget raporteret čađahuvvon ja plánejuvvon doaibmabijuid jahkedieđáhusas dahje jahkebušeahtas.

Geassemánus 2019:s mearridii Stuorradiggi nannet bargoaddi aktivitehta- ja čilgen- geaskkuid. Láhkarievdadus konkretisere bargoaddiid geaskkuid. Dásseárvo- ja vealahanáittardeaddjis ja dain golmma regionála guovddážiin dásseárvvu ja girjái-vuođa várás lea deaŧalaš rolla barggus rávvet ja bagadit aktivitehta- ja raporteren- geaskku birra.