Historjjálaš arkiiva

Eanadoallo- ja biebmoministtar John Georg Dale áigu muddet ruoŧabeale bohccuid logu Norggas

Historjjálaš arkiiva

Almmustahttináigodat Solberga ráđđehus

Almmustahtti: Eanandoallo- ja biebmodepartemeanta

Lagabuidda 20 jagi leat juo bargan oččodit ođđa konvenšuvnna mii guoská rádjerasttildeaddji boazodollui Norgga ja Ruoŧa gaskka, ja eai leat vel nákcen čoavdit ášši. Mannan geasi dovddahuvvui ruoŧa bealde ahte sii eai sáhte ratifiseret ođđa konvenšuvdna evttohusa, mii lea gárvvistuvvon juo 2009:s, ja maid Norga lea dohkkehan ja čađahan.

Go ii leat šihttojuvvon ođđa konvenšuvdna Ruoŧa ja Norgga gaskii, lea dat dagahan hástaleaddji dili norgga beale boazodollui. 

– Norga hálddaša ain geatnegasvuođaidis ovddeš konvenšuvnna ektui, deattuha eanadoallo- ja biebmoministtar Jon Georg Dale. 

Dat dagaha dan ahte, norgga beale boazodoalus leat unnán vejolašvuođat atnit dálveguohtoneatnamiid ruoŧa bealde. Ruoŧa beale bohccuid lohku, mat guhtot norgga bealde, lea maid lassánan máŋggaid jagiid čađa, ja dagan earenoamáš váttis dilálašvuođaid daid seamma guovlluid norgga beale boazodollui. 

Dát dilli váikkuha garrasit ealáhusa produkšuvdnii ja bohccuid čálgamii. Norgga bealde leat čađahan stuorit reguleremiid oažžun dihte boazologu mii lea ekologalaččat nanus ja bistevaš ja mii lea guohtumiid ektui. 

– Lea gierdameahttun norgga boazoeaiggádiidda dat, ahte seammás go ieža čađahit buoridandoaimmaid, de johtet ruoŧabeale ealut seammá guohtuneatnamiidda ja nu ii leat geahčču das man olu bohccot leat dain seamma guohtoneatnamiin, dadjá eanadoallo- ja biebmoministtar Dale. 

– Go ii leat doaibmi boazodoalokonvenšuvdna, ja ekologalaš bistevaš ja nanu boazodoalu oččodeami dihte, bargagoađán dál ásahit láhkavuođu mii mudde dan man olu ruoŧabeallái gullevaš bohccot sáhttet leat norggabeale guohtoneatnamiid nalde, dadjá Dale. 

– Vuođđun dása lea ahte dát mudden lea guohtonekologalaš nanu ja bistevaš árvvoštallamiid ektui, seamma vuogi mielde go mii muddet norgga beale boazodoalu muđuige. Dáinna lágiin meannuduvvo ruoŧabeale boazodoallu seamma vugiid mielde go norgga beale boazodoallu dasa mii guoská man ollu bohccot sáhttet lea dihto guohtumiid nalde áiggis áigái, lohká eanadoallo- ja biebmoministtar Jon Georg Dale. 

Norga ii lokte fas ovdan šiehtadallamiid 

Ruoŧa bealde leat ovddidan sávaldaga fas loktet ovdan šiehtadallamiid ja nu geahččalit oččodit čovdosiid áššái. 

– Norgga bealde leat háliidan, ja ain háliidit, oččodit áigái ođđa konvenšuvnna Ruoŧa ja Norgga gaskii. Mii leat juo guhkit áigge leamašan gárvásat dohkkehit ođđa konvenšuvnna evttohusa, dadjá eanadoallo- ja biebmoministtar Jon Georg Dale. 

– Muhto daid vásáhusaid vuođul maid leat ožžon dán hirbmat hástaleaddji proseassain mat leat leamašan áššis, de mu mielas lea unnán jáhkehahtti ahte ođđa soabadallamat buvttáše makkárge čielggademiid mat dagahivčče ahte sáhtálii ođđa konvenšuvnna oažžut johtui. Dat lea juo šihttojuvvon ođđa šiehtadus mii berrelii leat buorre vuođđun ratifiseret boazodoalokonvenšuvnna, lohká Jon Georg Dale. 

– Danne eat oainne norgga bealde áigeguovdilin álggahit ođđa šiehtadallamiid. Norgga bealis áigut loahpahit ášši, ja nu váldit vuhtii dan, ahte čađahuvvon proseassaid bokte eai leat nákcen olahit čovdosiid áššái. Dan lean maid dieđihan báikegoddeministarii Sven-Erik Buchtii, lohká eanadoallo- ja biebmoministtar Jon Georg Dale.    

Maŋemus rádjerasttildeaddji boazodoalu konvenšuvdna gaskal Norgga ja Ruoŧa (boazodoalokonvenšuvdna 1972) heittii doaibmamis 2005:s maŋŋel go ruoŧa eiseválddit biehttaledje dohkkehit norgga evttohusa guhkidit konvenšuvnna vel golmmain jagiin. Guovvamánus 2009:s almmuhuvvui ođđa konvenšuvdna evttohus, maid ovddasvástideaddji ministarat vuolláičálle golggotmánus seamma jagi.

Dan rájes leat bargan oččodit ratifiseret ja váldit atnui ođđa konvenšuvnna, nu ahte fas oččošeimmet doaibmi konvenšuvnna dán guovtti riika gaskii.