Historjjálaš arkiiva

Álbmotoaju golut

Historjjálaš arkiiva

Almmustahttináigodat Solberga ráđđehus

Almmustahtti: Bargo- ja sosiáladepartemeanta

Bargo- ja sosiáladepartementii gullevaš álbmotoaju ollislaš golut 2017 leat bušeterejuvvon 408 miljárdda kruvdnon. Dat lea váile 19 miljárdda kruvnno eanet go 2016 salderejuvvon bušeahtas.

19 miljárdda kruvnnu lassáneapmi lea vuosttažettiin danin, go bargonávccahisvuođaoaju, ahkepenšuvnna ja beaiveruđa golut leat lassánan. Álbmotoaju vuođđosupmi (G) lea 2016 rájes lassánan 7,5 miljárdda kruvnnuin, mii váikkuha ollislaš goluid lassáneapmái. 

Ahkepenšuvdna

Ahkepenšuvnna golut lassánit sullii 202,5 miljárdda kruvnnos 2016 salderejuvvon bušeahtas sullii 215 miljárdda kruvdnui 2017:s. 12,5 miljárdda lassáneami duohken lea dat, ahte leat eanet ahkepenšunisttat ja ahte Álbmotoaju vuođđosupmi (G) lassánii 2016 rájes 2017 rádjai gaskamearálaččat sullii 4,2 miljárdda kruvnnuin. 2016 rájes 2017 rádjai navdet ahkepenšunisttaid gaskamearálaš logu lassánit badjelaš 27 000 olbmuin, nu ahte leat sullii 909 000 penšunistta. Dan sivas go náittospáraid ja ovttasássiid vuođđopenšuvdna lassánii čakčamánu 1.b.2016, de lassánit ahkepenšuvnna golut 1,6 miljárdda kruvnnuin 2017:s.    

Vuollái 67-jahkásaš ahkepenšunisttaid lohku lassánii čielgasit maŋŋil go geabbilis penšuvdnaortnet ásahuvvui jagi 2011. Dál lohku ii šat lassán nu ollu, ja lassáneami navdet geahppánit lagamus jagiid. Vaikko ollugat váldet ahkepenšuvnna, de lassánii áigodagas 2010-2016 fidnoaktiivvalašvuohta ahkejoavkkus, mii lea badjel 60 jagi, ja ollugat ovttastahttet barggu ja ahkepenšuvnna. Guhkit áigodagas geabbilis ahkepenšuvdna ii dattetge olus váikkut ahkepenšuvnna goluide, danin go árra penšuvdna mielddisbuktá ahte olbmot ožžot unnit  penšuvnna máksojuvvot. Ahkepenšuvdna lassána čielgasit boahttevaš jagiid dan sivas go badjel 67 jahkásaš ahkepenšunisttaid lohku lassána.

Bargiid buohcanruđat

Bargiid buohcanruđaid goluid leat árvvoštallan 36,6 miljárdan kruvdnon 2017. Dat lea 0,3 miljárdda kruvnno lassáneapmi 2016 salderejuvvon bušeahta ektui. 2016 salderejuvvon bušeahta vuođđun leai ahte oajuin ruhtaduvvon buohcanjávkan ii lassán guđege bargi nammii 2015 rájes 2016 rádjai. 2017 biddjojuvvo vuođđun ahte buohcanjávkan ii lassán eanet go 2016:s.   

Ovttaidahtti barggu soahpamuša (inkluderende arbeidsliv, IA-soahpamuša) ulbmil lea geahpedit buohcanjávkama 20 proseanttain 2001 dási ektui. Sisadieđihuvvon bargodili registrerenvuogádaga rievdadeami geažil ii leat Statistihkalaš guovddášdoaimmahat beassan ráhkadit buohcanjávkanproseanttaid jahkái 2015. Eará logut čájehit ahte buohcanjávkan 2015:s leai sullii seamma go 2014:s.

Bargočielggadanruđat

Bargočielggadanruhtan lea 2017 stáhtabušeahtas bušeterejuvvon 34,5 miljárdda kruvnno. Dat lea 0,3 miljárdda kruvnno eanet go 2016 salderejuvvon bušeahtas.

Dán jagi dieđut čájehit, ahte vuostáiváldiid lohku geahppána sihke 2016:s ja 2017:s, nu ahte gaskamearálaš lohkun einnostuvvo 145 000 olbmo 2017:s, ja 2015:s leai lohku gaskamearálaččat 151 000 vuostáiváldi. Mávssolaš čilgehus manin navdet logu geahppánit jagi 2016 lea ahte ollu geavaheddjiin dievvá bargočielggadanruđaid guhkimus oažžunáigi. Ollugat sis oažžugohtet bargonávccahisvuođadoarjaga. Vuostáiváldiid logu geahpedeami geažil geahpeduvvojit golut 0,5 miljárdda kruvnnuin, muhto  álbmotoaju vuođđosupmi (G) gaskamearálaš lassáneapmi 2016 rájes 2017 rádjai váikkuha dasa ahte golut lassánit 0,9 miljárdda kruvnnuin jagi 2017.  

Bargonávccahisvuođadoarjja

Bargonávccahisvuođadoarjagiid goluid árvvoštallet šaddat 84 miljárdda kruvdnon 2017:s. Dat lea 5 miljárdda kruvnno eanet go 2016 salderejuvvon bušeahtas.

2016 vuosttas jahkebeali loahpas ožžo 317 700 olbmo  bargonávccahisvuođaoaju. Čilgehussan lassáneapmái lea go das leat maid mielde sii geat ovdalis leat ožžon bargonávccahisvuođaruđaid.  Vuostáiváldiid gaskamearálaš lohkun 2016:s árvvoštallet 6000 olbmuin ja váile 5000 jagi 2017:s. Álbmotoaju vuođđosupmi (G) lassáneapmi 2016 rájes 2017 rádjai váikkuha dasa ahte golut 2017:s lassánit sullii 2,2 miljárdda kruvnnuin.  Dan sivas go vuođđopenšuvdna ovdalis bargonávccahisvuođapenšunisttaide geat leat náitalan dahje ásset ovttas lassána, de bohtet golut lassánit 0,3 miljárdda kruvnnuin.

Beaiveruđat bargguhisvuođa geažil

Jagi 2016 Reviderejuvvon nationálabušeahtas lassánii juolludus 16 miljárdda kruvdnui. Jahkái 2017 árvaluvvo juolludit 16,3 miljárdda kruvnnu. Golut meroštallojuvvojit lassánit 2016 rájes 2017 rádjai earret eará go eanet olbmot ožžot beaiveruđaid ja go gaskamearálaš beaiveruhtamáksu lassána bálkábadjáneami geažil 2016:s. Lassáneami ferte maid geahččat dan oktavuođas go beaiveruhtanjuolggadusat mat gusket virgelupmui rievdaduvvojedje 2016:s, ja ahte leat rievdadišgoahtán beaiveruhtanjuolggadusaid vai šaddá álkit geavahit beaiveruđaid oahpahusa oktavuođas.