Norgga ođđa árgabeaivi
Preassadieđáhus | Nr: 9/2022 | Almmustahtton: 16.03.2022 | Ruhtadandepartemeanta
Norgga ekonomiijain manná hui bures. Njoammunráddjehusat leat loahpahuvvon, ja mii leat geargga geargga pandemiijain. Ekonomiija buorrána sakka, ja bargguhisvuohta lea unnán. Seammás váilot bargit ja lassáneaddji bálká- ja haddestuorrun. Ukraina soahti buktá eahpesihkarvuođa riikkaidgaskasaš ekonomiijai. Soahti lea jo divrudan roavaávnnashattiid, ja miehtá Eurohpá lea elrávdnji, gássa ja boaldámuš hui divrras.
Registrerejuvvon bargguhisvuohta lea máhccan dássái, mii lei ovdal pandemiija. Álbmoga oassi, geat barget, ii leat leamaš badjelis 2012 rájes. Bargguhisvuohta lea goasii seammá vuollegaš dásis, go buori áigodagas ovdal 2008 finánsaroasu. Nu vuollegaš bargguhisvuohta čuohcá bálkkáide ja hattiide. Mii fertet garvit dili, mas finánsapolitihkka menddo báhkada ekonomiija. Dat bidjá reanttu badjánit ain jođáneappot, go maid Norgga Báŋku lea jo almmuhan.
– Maŋimuš moadde jagi leat čuohcan máŋgasiidda, ja muhtumiid ekonomalaš dilli lea ain lossat. Go Norgga ekonomiijain manná bures, de mii fertet ráddjet ruđa geavaheami stáhta bušeahtas. Jos eat daga dan, de Norgga ekonomiija báhkkana menddo. Dalle inflašuvdna ain stuorru ja reanttut badjánit ain eanet. Dat mielddisbuktá stuorát goluid álbmogii ja fitnodagaide miehtá riikka. Dan mii fertet garvit, dadjá ruhtadanministtar Trygve Slagsvold Vedum (Gb).
Ráđđehusa bušeahttakonferánssa materiála árvvoštallamiid mielde registrerejuvvon bargguhisvuohta bissu vuollin, 2,0 proseanttas 2023, ja ekonomalaš doaibmadássi lea badjelis go dábálaččat. Meroštallamiid vuođđun lea ahte Ukraina soahti ii buvtte guhkes áigge vahága riikkaidgaskasaš ekonomiijai.
Ukraina soahti lea bajidan čielgasit roavaávdnasiid hatti, maiddái oljo- ja gássahattiid. Dat buktá stuorra eksportaboađuid Norgii, muhto soahti lea seammás buktán ráfehisvuođa riikkaidgaskasaš ruhtamárkaniidda. Oljofoandda árvu lea njiedjan 900 mrd. kruvnnuin ođđajagi rájes, ja veadjá njiedjat ain eanet.
– Oadjebas ekonomiijastivren lea mávssolaš. Mii eallit eahpesihkkarut áiggis, go dábálaččat. Maŋimuš áigodat leat duođas čájehan midjiide man mávssolaš oadjebasvuohta ja gearggusvuohta leat min servodagas. Ráđđehus ráhkada buori bušeahta, mii dahká árgabeaivvi buorebun ja eanet oadjebassan dábálaš olbmuide miehtá riikka, dadjá Vedum.
Stuorát energiijahattit mielddisbuktet stuorát inflašuvnna sihke min gávpeguimmiide ja midjiide. Mátta-Norgga elrávdnjehattit leat lahkonan diimmá juovlamánu alla olahusdásiid. Ráđđehus árvala guhkidit elrávnnji sihkkarastinortnega gitta boahtte jagi njukčamánnui, vai dan láhkai veahkehit dállodoaluid birgehallat alla energiijahattiiguin.
Tabealla 1 Norgga ekonomiija váldologut
Volumarievdadus ovddit jagi ektui proseantan, go eará ii leat almmuhuvvon
|
|
Mrd. kruvn-no1 |
|
Meroštus |
|
|
|
2021 |
2021 |
2022 |
2023 |
|
Priváhta geavaheapmi |
1616,9 |
5,0 |
10,4 |
4,4 |
|
Almmolaš geavaheapmi |
965,8 |
3,9 |
0,1 |
.. |
|
Bruttoinvesteremat fásta kapitálii |
966,4 |
-0,3 |
1,4 |
1,6 |
| Mas oassi: Oljobohkan ja bohccefievrredeapmi |
178,4 |
-2,8 |
-8,3 |
0,4 |
|
Nannán-Norgga fitnodagat |
353,5 |
2,2 |
6,0 |
2,6 |
|
Ásodagat |
210,6 |
2,6 |
2,1 |
2,9 |
|
Almmolaš hálddašeapmi |
221,5 |
-3,1 |
1,3 |
.. |
|
Nannán-Norgga jearru2 |
3368,4 |
3,7 |
5,9 |
2,8 |
|
Eksporta |
1722,7 |
4,8 |
5,6 |
5,4 |
|
Mas oassi: Roavaolju ja luonddugássa |
861,7 |
2,8 |
1,9 |
6,1 |
|
Nannán-Norgga eksporta |
718,6 |
5,0 |
8,0 |
5,9 |
|
Importa |
1206,5 |
2,0 |
10,8 |
4,8 |
|
Bruttonationálabuvtta |
4144,1 |
3,9 |
3,6 |
2,9 |
|
Mas oassi: Nannán-Norga |
3265,3 |
4,2 |
3,6 |
2,5 |
|
Eará čoavddalogut: |
|
|
|
|
|
Bargan, bargiid lassáneapmi |
|
1,2 |
2,5 |
0,8 |
|
Bargguhisvuođalohku, AKU (dássi) |
|
4,4 |
3,5 |
3,4 |
|
Bargguhisvuođalohku, registrerejuvvon (dássi) |
|
3,1 |
2,1 |
2,0 |
|
Norgga gávpeguimmiid BNB stuorrun |
|
5,2 |
3,8 |
2,5 |
1 Gaskaboddasaš nationálarehketdoalulogut dálá hattiin.
2 Vuorkárievdadusa lassin.
3 Norgga 25 mávssoleamos gávpeguoimmi rehkenastojuvvon oassi, mii sis lea Norgga gálvoeksporttas, earret oljjus ja gássas.
Gáldut: Statistihka guovddášdoaimmahat, OECD, nationála gáldut, Nav ja Ruhtadandepartemeanta.