Historjjálaš arkiiva
Almmustahttináigodat
Historjjálaš arkiivvas gávnnat don ovddeš ráđđehusaid dieđuid, ovdamearkka dihte preassadieđáhusaid, ođđasiid ja sártniid ovddeš ráđđehusáigodagain. Don gávnnat maiddái boarásmuvvan áigeguovdiláššiid dálá ráđđehusain dás. Arkiiva sisttisdoallá dasa lassin dokumeanttaid main lea eahpegustovaš sisdoallu, ovdamearkka dihte boarásmuvvan johtočállosiid.
Sisdoallu mii lea sirdon arkiivii ii ođasmahtto, ja dieđut leat danne historjjálaččat.
Čájeha 1621-1640 oktiibuot 1719 bohtosis.
Sirre: Beaivi Buoremus deaivamat Čále ohcansáni vai sirre buoremus deaivamiid
Ođđasiin odne lea NRK Romsa ja Finnmárku vikkahan av ahte stáhtačálli Berit Oskal Eira lea “mieđihan” ahte ráđđehus ii leat muitalan visot dieđuid Sámediggái Eanandoallo- ja biebmodepartemeantta ja Sámedikki gaskasaš ráđđádallamiin
Odne lea Gonagas stáhtaráđis dohkkehan sámeálbmotfoandda njuolggadusaid. Foanddas lea 75 miljon ruvnno vuođđokapitálan. Buvttadus galgá adnot doaibmabijuide nannet sámi giela ja kultuvrra.
Gielda- ja guovludepartemeanta lohpida Mearrasámi Studerensearvái doarjjan 250 000 ruvnno Nordlándda ovdaprošektii ”Plussa Smávvaservodagaide”. Prošeavtta ulbmilin lea oaččuhit báikkálaš ressursaolbmuid ráhkadit positiivvalaš ovdáneami iežaset
Golbma ođđa Sámi ofelačča leat almmuhuvvon. Dat dahkkui Skiipagura festiválas. Sii leat Mats Jonas Pavall (20) Fuosskus, Anne Silja Turi (20) Divttasvuonas, ja Elle Sofe Henriksen (22) Guovdageainnus. Ofelaččaid almmuheigga Stáhtačálli Berit
Stáhta eaiggáduššá 95 % Finnmárkku eatnamiin ja čáziin. Dát eana- ja čáhceviidodat sirdojuvvo odne Finnmárkkuopmodahkii. Maŋŋágo 25 jagi leat čielggadan sámi vuoigatvuođaid, de galget dál finnmárkolaččat ieža báikkálaččat eaiggáduššat ja
Finnmárkkulága meannudeami oktavuođas ávžžuhuvvui Ráđđehus čielggadit gažaldaga das makkár vuoigatvuođat sámiin ja earáin leat guolástit mearas Finnmárkku olggobealde. Finnmárkkuláhka gieđahallá Finnmárkku eatnamiid, jávrriid ja čázádagaid
2006 čavčča galgá davviriikkalaš sámi giellabálkášupmi - Gollegiella - geigejuvvut nuppes. Dán giellabálkášumi leat Norgga, Suoma ja Ruoŧa sámeministarat ja sámediggepresideanttat ásahan. Sámeministtar Bjarne Håkon Hanssen geige bálkášumi
Ráđđehus árvala ahte juolluduvvo 1,5 milliuvnna ruvnno ráhkkanahttit ja čađahit Nuortasámi musea huksengilvvu Njávddámis.
Norgga ja davviriikkalaš sámepolitihkas leat olahan juoidá erenoamáža go davviriikkalaš sámekonvenšuvdnaárvalus dál lea gárvánan ja lea seamma áigge gulaskuddamis Norggas, Suomas ja Ruoŧas, dadjá bargo- ja searvadahttinministtar Bjarne Håkon
Ráđđehus almmuhii odne ollislaš hálddašanplána Bárentsábi ja áhpeguovlluid várás olggobealde Lofuohta.
Ráđđehus áigu nannet mearrabirrasiid ekovuogádagaid ja vieris ávdnasiid geahču. Barentsábi hálddašanplánas ráđđehus árvala ásahit ráđđeaddi joavkku, mii goziha Barentsábi, ja man Mearradutkaninstituhtta jođiha.
Ráđđehus almmuha Barentsábi hálddašanplánas, ahte ásahuvvo birasriskkaid ovttasbargoforum, man bargu laktása dán áhpeguovllu fáhkka nuoskkideapmái. Ráđđehus hálida dan láhkai nannet birasriskkaid árvvoštallanbarggu. Riddodoaimmahat jođiha foruma
17 fitnodagat ožžot fálaldaga oassálastit 13 ođđa bohkanlohpái. Fotnodagaide fállojuvvo oassálastit oktiibuot 33 blohkas dahje blohkkaosiin. (31.03.06)
Pressemelding Nr.: 23/06 Dato: 21.02.2006 Kontaktperson: Trude Larstad Stuorra viidodat almmuhuvvon norgalaš nannánjuolggi láddan osiin Ráđđehus almmuha dáinna lágiin Juogadeami ovddalgihtii definerejuvvon guovlluin 2006 (TFO 2006). - TFO 2006
Romssa fylkkadikki evttohusa vuođul lea Ráđđehus odne ovddidan láhkaevttohusa Stuoradiggái mii sisttisdoallá ahte Romssa fylkka sámegielat namma váldojuvvo almmolaš fylkkanama oassin ja galgá leat ovttadássásaš dárogielat namain.
Gielda- ja guovludepartemeanta lea gohččon Finnmárkkuopmodaga stivralahtuid vuosttaš čoahkkimii. Stivračoahkkin dollojuvvo Rica Artic Hoteallas Girkonjárggas ođđajagemánu 16.-17. beivviid 2006.
Ådåjakmáno 1. biejve rájes 2006 sæbrrá Divtasvuona suohkan sámegiela háldadusguovlluj.
Ođđajagemánu 1. beaivvi 2006 rájes lea Divttasvuona gielda oassin sámegiela hálddašanguovllus.
Eatnama stuorámus ja johtileamos dálkkádatrievdamiid gaskkas leat Arktisa dálkkádatnuppástusat, mat bahát váikkuhit ekovuogádagaid. Nie leat loahppajurdagat ACIA (Artic Climate Impact) raporttas mii dál lea jorgaluvvon dárogillii ja sámegillii.
Doaimmat vealtat lobihis dorskebivdimis Barentsábis ledje guovddáš fáttat norgga-ruošša seahkalas guolástuskommišuvnna. - Mun lean duhtávaš go guolástuskommišuvdna lea vuoruhan dán barggu ja ahte Norga ja Ruošša leaba šaddan ovttaoaivilii