Ruvkefitnodat lea ožžon lobi luoitit ruvkebázahusaid Engebøvárrái

Mii fertet ain árvvoštallat ruvkedoaimmaid buot beliid Engebøváris ja luoitimiid Førdevutnii.   

-Mii leat vuhtiiváldán Birasdirektoráhta ávžžuhusaid. Lohpi addojuvvo garraseamos birasgáibádusaid vuođul mat goassige ovdal leamaš ruvkedoaimmaid mearradeponiija oktavuođas,  cealká dálkkádat- ja birasministtar Tine Sundtoft.

Nordic Mining ASA ozai doaibmalobi nuoskkidanlága borgemánu 8.b.2008 vuođul. Plánejuvvon prošeavtta ulbmil lea roggat rutiila minerála (titandioksiidda) Engebøváris Naustdal gielddas. Ohcan lea leamaš viiddis gulaskuddamis. Mii leat reivve bokte njukčamánu 13.b.2013 bivdán fitnodaga buktit lassidieđuid mat ledje hui dehálaččat luoitimiid árvvoštallamis.

Dat lea Dálkkádat- ja birasdepartemeanta  mii addá luoitinlobi dán áššis, Birasdirektoráhta guovvamánu 13.b.2015 ávžžuhusaid vuođul. Departemeanta lea nuoskkidanlága mielde árvvoštallan nuoskkidemiid eará doaimmaid ektui ja lea maid árvvoštallan ášši luonddušláddjivuođalága mearrádusaid ektui. Departemeanta oaivvilda ahte vejolašvuohta billistit hoahkka ja lággu náli lea unni, muhto dat boahtá ádjánit guhkit áiggi ovdal go mearriduvvon guolástusgáibádusat váikkuhit nálleovdáneapmái nu movt lea sávvojuvvon.  

Birasváikkuhusaid eastadeamis lea departemeanta earret eará bidjan gáibádusaid bohkamiid, šláma, kemikálaid geavaheami ja luoitimiid dáfus, ja gáibidan deavdit billistuvvon eatnamiid ja gávdnat eará vugiid movt vurket ruvkebázahusaid. Erenoamáš dehálaččat leat dat garra gáibádusat mat gusket partihkalleavvamiidda go merrii luoitá ruvkebázahusaid, ja partihkalleavvamiid bearráigeahčču ja luonddušláddjivuohta.      

-Dál leat biddjojuvvon garra gáibádusat eastadit negatiivvalaš birasváikkuhusaid. Vuona lea dárbu garrasit bearráigeahččat vai mii sáhttit dárkilit čuovvut mii dáhpáhuvvá biologalaš šláddjivuođain ja lagaš čázádagain. Lea maid dehálaš vuhtiiváldit mearraborramuša sihkkarvuođa, dadjá Sundtoft.   

Mii leat ohcanlobi meannudeamis dárkilit guorahallan partihkkaliid leavvanriskka  ruvkebázahusaid mearravurkemis. Lassiguorahallamat maid fitnodat čađahii čájehit ahte lea uhcán riska ahte partihkkalat levvet vurkenguovllu olggobeallái. Dan geažil lea uhcán jáhkehahtti ahte ruvkedoaibma boahtá váikkuhit negatiivvalaččat guollešlájaide  vurkenguovllu olggobealde, nugo vuotnadorski-, ággaras- ja luossanállái. Juolluduvvon doaibmalobis eaktuduvvo ahte bávkaleamit eai galgga dahkkot luossaveajehiid deháleamos johtináiggi.   

Eará vurkenvejolašvuođat ruvkebázahusaide leat árvvoštallojuvvon, muhto ii oktage leat birrasa dáfus buoret go mearravurken.

Ruvkedoaibma áigu geavahit kemikálaid industriija buvttadeamis, muhto almma birasmirkkuid haga. Bearráigeahččangáibádusaid ulbmil lea almmustahttit vejolaš váikkuhusaid kemikálaidgeavaheamis,  ja gozihit mearraborramuša sihkkarvuođa.  

Luoitinlohpi (pdf)

Ohcanmearrádus (pdf)

Sáddejuvvon reive (pdf)

Luoitinlobi álgoevttohus (pdf)

Álgoevttohus álggahit ruvkedoaimmaid Engebøváris (pdf)

Birasdirektoráhta ávžžuhusat (pdf)

Birasdirektoráhta preassadieđáhus