1 Stuorradiggedieđáhusa birra
Oanehaččat muitaluvvon
Dán kapihttalis beasat lohkat manne ráđđehus ráhkadii dán stuorradiggedieđáhusa:
- Ráđđehus háliida ahte doaimmashehttejuvvon olbmot galget oažžut vuoigatvuođaideaset.
- Ráđđehus áigu guldalit doaimmashehttejuvvon olbmuid.
- Ráđđehus doalai seminára gos olbmot, geain leat doaibmavádjitvuođat, besse muitalit mii sidjiide lea dehálaš.
Politihkka lea dan birra ahte buohkaid galgá guldalit ja oaidnit
Ráđđehus háliida ahte buohkat galget fátmmastuvvot servodahkii. De ferte politihkka maiddái gustot buohkaide, maiddái doaimmashehttejuvvon olbmuide. Politihkka galgá fuolahit ahte doaimmashehttejuvvon olbmot sáhttet eallit lihka buori eallima go earát. Dat galgá maiddái sihkkarastit sin olmmošvuoigatvuođaid.
Olmmošvuoigatvuođat leat dehálaččat buot osiin servodagas. Politihkka doaimmashehttejuvvon olbmuid várás ferte danne gokčat buot surggiid servodagas, dego dearvvašvuođa, barggu ja priváhta eallima.
Buot olbmot leat iešguđetláganat ja dárbbašit iešguđetlágan veahki. Ráđđehus háliida ahte buohkat galget oažžut dan veahki maid dárbbašit. Dalle sáhttet sii eallit buriid eallimiid ja atnit áiggiset bures. Dat lea maiddái buoremussan servodahkii.
Politihkas, mii guoskkaha doaimmashehttejuvvon olbmuid, lea ON-konvenšuvdna vuođđun. ON-konvenšuvdna muitala doaimmashehttejuvvon olbmuid vuoigatvuođaid birra ja gohčoduvvo CRPD. Mii dárbbašit eanet fuomášumi doaimmashehttejuvvon olbmuid vuoigatvuođaide. Dát stuorradiggedieđáhus lea okta vuohki fuomášahttit.
Mii lea stuorradiggedieđáhusa mihttomearri?
Stuorradiggedieđáhus galgá čilget mat doaimmashehttejuvvon olbmuid rievttit leat. Dat galgá maiddái čilget mii doaibmá bures ja hejot odne. Go Stuorradiggi diehtá dan, de sáhttet sii ráhkadit ođđa politihka dahje ođđa bálvalusaid. Sii sáhttet maiddái fuolahit ahte buot fálaldagat olbmuide, geat leat doaimmashehttejuvvon, doibmet buorebut ovttas.
Olbmot ja organisašuvnnat sáhttet maiddái atnit dán stuorradiggedieđáhusa. Sii sáhttet atnit dan muitalit olbmuide, geat veahkehit sin, maid sii háliidit, ja masa sis lea riekti. Stuorradiggedieđáhus galgá veahkehit dainna lágiin ahte doaimmashehttejuvvon olbmot ožžot seamma vuoigatvuođaid ja vejolašvuođaid go buohkat earát. Ráđđehus háliida ahte vuoigatvuođat galget boahtit čielgasit ja dárkilit ovdan lágas.
Mat leat vuoigatvuođat ja olmmošvuoigatvuođat?
Vuoigatvuohta lea juoga maid dus lea gáibádus oažžut. Dus lea ovdamearkka dihte riekti oažžut dárbbašlaš dearvvašvuođaveahki.
Olmmošvuoigatvuohta lea juoga masa buohkain olles máilmmis lea riekti geat ihkinassii ležžet, gos ihkinassii orožit. Ii oktage sáhte massit iežas olmmošvuoigatvuođaid. Ii leat vejolaš additge daid eret alddis. Ovdamearkka dihte lea olmmošvuoigatvuohta beassat dadjat iežas oaivila.
Movt ráhkaduvvui stuorradiggedieđáhus?
ON-konvenšuvnnas CRPD čuožžu ahte galgá gulaskuddat olbmuin, geain leat doaibmavádjitvuođat, áššiid birra mat gusket sidjiide. Sii galget maiddái leat fárus mearrideame dáin áššiin. Doaimmashehttejuvvon olbmot ja sin ovddasteaddjit leat danne buktán cealkámušaid dán stuorradiggedieđáhussii.
Ráđđehus ovttasbargá Bufdir:in (Bufdir mearkkaša Mánáid-, nuoraid-, ja bearašdirektoráhtta) (MNBdir) ja SOR( ODR) vuođđudusain. Sii bovdejedje 16 doaimmashehttejuvvon olbmo seminárii. Seminára dollojuvvui 2019 čavčča ja lei olmmošvuoigatvuođaid birra. Semináras besse oasseváldit muitalit beroštumiideaset birra. Sii muitaledje earret eará dearvvašvuođa, skuvlla ja barggu birra. Sii muitaledje dan njuolga kultur- ja dásseárvoministarii. 2019:s lei dat Trine Skei Grande.
Ráđđehus áigu doallat eanet semináraid
Ráđđehus háliida ahte olbmot, geat leat doaimmashehttejuvvon, galget leat fárus mearrideame. Danne áigu ráđđehus doallat eanet dakkár semináraid boahtteáiggis. Ráđđehus áigu hupmat sihke olbmuiguin, geat leat doaimmashehttejuvvon, ja organisašuvnnaiguin, mat barget sin beroštumiid ovddas. Organisašuvnnat sáhttet dávjá dahkat buori barggu sihkkarastit miellahtuideaset vuoigatvuođaid.