Finnmárkkuopmodat hálddašeaddjin

Finnmárkkuopmodat lea iehčanas orgána mas lea eanaoamastanláhkavuođđu ovddeš matrikulerekeahtes eatnamiidda Finnmárkkus, mii hálddaša eatnamiid ja luondduvalljodagaid maid dat oamasta Finnmárkolága ulbmila vuođul ja lága njuolggadusaid vuođul muđui.

Finnmárkkuopmodagas lea geatnegasvuohta eatnamiid hálddašit dássidis ja suvdinnávccalaš vugiin. Dáid geatnegasvuođaid áigumuš lea ásahit vuorddehahtti rámmaid sihkkarastin dihtii dakkár ollislaš hálddašeami mii áimmahuššá Finnmárkku valljodagaid buoremus vuogi mielde. Erenoamáš dehálaš lea sihkkarastit dálá ja boahttevaš sámi kultur- ja ealáhusdoaimmaheami.

Viidáseappot lea Sámediggi ásahan njuolggadusaid daid sámi beroštusaid árvvoštallamii maid Finnmárkkuopmodat galgá bidjat vuođđun áššiin Finnmárkku meahcceeatnamiid nuppástuhttojuvvon geavaheami birra.

Guđa olbmo stivra, masa Sámediggi vállje golbma lahtu ja Finnmárkku fylkkadiggi vállje golbma lahtu, jođiha Finnmárkkuopmodaga. Buot lahtut galget ássat Finnmárkkus.


Dálá vuoigatvuođat ja riektekárten

Vaikke vel Finnmárkkuopmodagas lea giddodatvuođđu stuorra osiide Finnmárkku eatnamiin, de leat dálá vuoigatvuođalaččain geavahan- ja oamastanvuoigatvuođat ain fámus. Dat mearkkaša ahte jus vuoigatvuođat leat oamastuvvon ovdamearkka dihtii dološ áiggi rájes geavaheami dahje oamasteami bokte, de dat vuoigatvuođat gustojit beroškeahttá das ahte Finnmárkkuopmodagas lea giddodatvuođđu. Dat lea prinsihpalaččat nannejuvvon Finnmárkolága viđat paragráfas, mas daddjo ahte sámit leat bistilis eana- ja čáhceguovlluid geavahemiin rábidan vuoigatvuođaid eatnamiidda Finnmárkkus.

Finnmárkolága § 29 vuođul lea ásahuvvon ortnet dálá vuoigatvuođaid kártema várás Finnmárkkus. Dađistaga go dálá vuoigatvuođat kártejuvvojit, de sáhttet dát vuoigatvuođat dohkkehuvvot ja gulahuvvot. Finnmárkokommišuvdna lea kártemin vuoigatvuođaid, ja sin barggu sáhttá čuovvut dás.

Jus čuožžila soahpameahttunvuohta Finnmárkokommišuvnna gávdnosiid ektui, galgá Finnmárkku meahcceduopmostuollu meannudit dakkár soahpameahttunvuođaid. Leat sierra njuolggadusat dakkár soahpameahttunvuođaid áššegoluid ja riektedivadiid máksimii, mii mearkkaša ahte stáhta muhtun dilálašvuođain galgá máksit priváhta áššebeliid dárbbašlaš goluid.

Finnmárkku eatnamiid geavaheapmi

Finnmárkoláhka addá sierra vuoigatvuođaid Finnmárkku ássiide lassin daidda mat gullet stáhta oktasaš eatnamiidda dahje priváhta opmodagaide. Dat guorrasa árbevirrui mo juogadit Finnmárkku oktasaš valljodagaid, mii lea dáhpáhuvvan ollu ovdal Finnmárkolága ásaheami. Vuoigatvuođat leat čearddalaččat bealátkeahttá dainna lágiin ahte juohkehačča riektedilli ii leat čearddalašvuhtii čadnon.

Ássiid ja álbmoga čuovvovaš vuoigatvuođat čuvvot Finnmárkolága paragráfain 22, 23 ja 25:

  • Álbmogis lea Finnmárkkuopmodaga eatnamiin vuoigatvuohta bivdit smávvafuođđuid, lubmet iežas ruovttudollui ja oaggut čázádagain stákkuin ja giehtaduorgguin.
  • Buot Finnmárkku ássiin lea Finnmárkkuopmodaga eatnamiin vuoigatvuohta bivdit fuođđuid, lubmet, ávnnastit ja oaggut čázádagain stákkuin ja giehtaduorgguin.
  • Buot Finnmárkku ássiin lea Finnmárkkuopmodaga eatnamiin vuoigatvuohta bivdit siseatnamis sáimmaiguin/firpmiiguin, bivdit luosa gittaneavvuiguin mearas, čuohppat lastamuoraid ja loggut darffi boaldámuššan doallodollui ja eará lagabui čilgejuvvon dárbbuide.

Muhtun dáid vuoigatvuođaid ávkkástallamiidda dárbbašuvvo lohpi Finnmárkkuopmodagas. Dasa lassin sáhttet gielddat addit ovttaskasaide dahje joavkkuide siera vuoigatvuođa ávkkástallat ođasmuvvi valljodagaiguin gitta 10 jahkái háválassii, ovdamearkka dihtii jus dat gullá su birgenláhkái guoskevaš valljodaga oktavuođas.