Ovdasátni

Riika ii leat albma láhkai friddja ja demokráhtalaš, jus eat sihkkarastte riikka ássiid vuođđoolmmošvuoigatvuođaid – nu ahte besset leat nu go guhtege lea – ja eallit friddja, iešráđálaš eallimiid.

Mii eat leat vel joksan mihtuid dan ektui ahte mis livččii friddja, fátmmasteaddji ja oadjebas servvodat buohkaide. Eat Norggas ge. Menddo ollu bonjuolbmot ellet buori eallinárvvu ja buriid eallineavttuid haga.

Ollu bonjuolbmuin lea gullevašvuohta oskku- ja eallinoaidnoservošiidda, ja muhtimat vásihit hástalusaid dan dáfus makkár oainnut oskkuservošis leat sohkabeali dahje seksualitehta birra. Bonjuolbmot geain lea etnalaš minoritehtaduogáš sáhttet vásihit vealaheami ja marginaliserema sihke minoritehtaduogáža geažil ja danne go spiehkastit sohkabeali ja seksualitehta norpmain. Transolbmot vásihit hástalusaid eallindiliineaset erenoamážit psyhkalaš dearvvašvuođa ja vealaheami dáfus. Maiddái valáštallamis lea homofobiija ja transfobiija. Mánáidvaláštallan galgá leat oadjebas arena buohkaide, muhto ii leat álo nu.

Olles máilmmis oaidnit ovdáneami, muhto maiddái duođalaš hedjonemiid nissoniid, etnalaš minoritehtaid ja bonjuolbmuid rivttiin. Sohkabealle- ja seksualitehtamáŋggabealatvuođa áŋgiruššamis lea riikkaidgaskasaš fokus. Norga dáhttu ovttas eará Davviriikkaiguin leat láidesteaddjin dasa, ahte olmmošvuoigatvuođat, friddjavuohta ja máŋggabealatvuohta livčče buot olbmuide buorrin seamma dásis.

Lávvordat čuovganeapmái geassemánu 25. beaivvi Oslo Pride oktavuođas 2022 lei falleheapmi, mas guokte olbmo gottáhalle ja 26 olbmo roasmmohuvve. Lea dehálaš ahte mii ovttas čájehat vuoimmi buotlágan ekstremismma vuostá.

Ođđa doaibmaplána sohkabealle- ja seksualitehtamáŋggabealatvuođa várás 2023 -2026 galgá leat mielde bajideame bonjuolbmuid eallinárvvu, sihkkarastit sin rivttiid ja váikkuhit dasa ahte sohkabealle- ja seksualitehtamáŋggabealatvuohta oažžu eanet dohkkeheami. Plánas leat vuoruhan doaibmabijuid bonjuolbmuide dakkár surggiin Norggas, main leat stuorra hástalusat.

Doaibmaplána doaibmabijut čađahuvvojit gustovaš bušeahttarámmaid siskkobealde. Doaibmaplána lea dynámalaš, mii mearkkaša ahte lea liiba ođasmahttit plána doaimmaid ja ahte ođđa doaimmaid sáhttá váldit mielde dárbbu mielde. Doaimmaid birra čállet dasto stáhtusraporttaid plánaáigodagas.

Mii illudit ráđđehusa bealis viidáset bargui,