Historjjálaš arkiiva

Eanandoallu: Kárbonvuorká ja árvoháhkan

Historjjálaš arkiiva

Almmustahttináigodat Regjeringen Stoltenberg II

Almmustahtti: Eanandoallo- ja biebmodepartemeanta

Ráđđehus áigu láhčit dili nu ahte nanne vuovddi árvoháhkanbuktaga miehtá riikka, ja ahte joksá dehálaš energiija-, dálkkádat- ja birasmihttomeriid. Go muoraide šaddá eanet jearru, de ráđđehus áigu láhčit dili dasa ahte norgga vuvddiin lasihit muorračuollamiid vai eanet muorra geavahuvvo huksenávdnasiidda ja energiijaulbmiliidda.

Ráđđehus áigu láhčit dili nu ahte nanne vuovddi árvoháhkanbuktaga miehtá riikka, ja ahte joksá dehálaš energiija-, dálkkádat- ja birasmihttomeriid. Go muoraide šaddá eanet jearru, de ráđđehus áigu láhčit dili dasa ahte norgga vuvddiin lasihit muorračuollamiid vai eanet muorra geavahuvvo huksenávdnasiidda ja energiijaulbmiliidda.

- Ceavzilis vuovdedoallu čuollamiin, gilvimiin ja dikšumiin lea buorre dálkkádatpolitihkka, ealáhuspolitihkka ja biraspolitihkka. Aktiivvalaš ja gánnáhahtti vuovdedoallu ja gilvoceavzilis industriija lea dehálaš ássamii, barggolašvuhtii ja ealáhusovdáneapmái, dadjá eanandoallo- ja biebmoministtar Lars Peder Brekk.

Vuovdi mii lassána váldá vuostá ollu CO2 hivvodagaid áimmus, ja vuorku daid guhkes áigái muoraide dahje huksenávdnasiidda. Norgga vuovddit jahkásaččat váldet vuostá dálkkádatgássaid mat vástidit beali riikka ollislaš dálkkádatluoittuin. Vuovderesurssat leat ođasmahtti ja vuovdedoallu gullá min deháleamos guovlluealáhusaide, miehtá riikka das lea stuora ekonomalaš mearkkašupmi.

Árjabidjamiid galgá viidáset ovdánahttit vai muorrageavaheapmi lassána, ja go šaddá eanet jearru vuovddi álgoávdnasiidda, de galgá láhčit dili eambbo muorračuollamiidda ja vuovdebiomássaid viežžamii.

Mihttoguvllot birasbarggut
Lotnolagaid eanet vuovdedoalu doaimmaiguin galgá leat buoret máhtolašvuohta vuovddi birasárvvuid birra ja vuovdedoalus galgá váldit eambbo vuhtii birrasa. Dát galgá dahkkojuvvot go luonddušláddjivuođalága ođđa gaskaomiid váldá atnui ja vuovdedoalu gaskaomiid, ea.ea. birasregistreremiid, máhttoovdáneami ja ealli vuovddi - standárdda.  Vuovddi birasárvvuid dilálašvuođa ja ovdáneami galgá sáhttit duođaštit ja biddjojuvvot almmolašvuhtii olahanláhkái.

Ráđđehus áigu:

  • Láhčit dili eanet muorrageavaheapmái, nugo guorahallat muorrageavaheami stáhtalaš suorggis man Statsbygg jođiha.
  • Láhčit dili eanet geavahit vuovdeálgoávdnasiid bioenergiijii ja bargat dan ala ahte ovdánahttit bio-liggema stuoraskálá pilohtaprošeavttaid daid guovlluid birrasiidda gos leat dehálaš olmmoščoahkkádusat.
  • Dustet vejolaš lassáneaddji jearu vuovddi álgoávdnasiidda go láhčá dili eanet ceavzilis čuollamiidda ja vuovdebiomássa viežžamiidda.
  • Ovdánahttit  vuovdedoalu infrastruktuvrra mihttoguvllot birasdárbbuid  ja luonddušláddjivuođa áimmahuššama rámmaid siskkobealde, vai addá buoret beassama vuovderesurssaide, mii lea vuođđun eanet vuovdevuđot árvoháhkamii.
  • Nannet vuovderesurssaid ja eará doaimmaid huksema mat maiddái sáhttet áimmahuššat ja ovdánahttit norgga eananareálain kárbonvuorkká viidáset, birasdohkálaš rámmaid siskkobealde.
  • Láhčit dili dasa ahte vuovddi eambbo geavahit báikin dearvvašvuođa ja čálggu nannemii dakko go álggaha ovttasbarggu gaskal vuovdeeaiggádiid, eaktodáhtolaš organisašuvnnaid ja eiseválddiid, nugo ea.ea deattuhit vuovddi eambbo nudaddjon Sisa šilljui –prošeavttas (Inn på tunet prosjektet). 
  • Láhčit dili eambbo mihttoguvllot birasárjabidjamii vuovdedoalus, nugo nannet máhtolašvuođa vuovddi luonddu- ja kulturárvvuid birra ja nannet dakkár árvvuid áimmahuššama plánemiid ja doaimmaid oktavuođas, birasregistreremiid, eaktodáhtolaš suddjema, ovttasbargošiehtadusaid ja luonddušláddjivuođalága ođđa gaskaomiid geavaheami oktavuođas.
  • Ovttastahttit ja almmuhit máhtolašvuođa vuovde- ja birasárvvuid dili ja ovdánahttinbeliid birra jahkásaš raporttas “Ceavzilis vuovdedoallu – ealáhus ja biras”.