Dušše dat geain leat dávdamearkkat galget iskosa dahkat
Ođas | Almmustahtton: 15.02.2022 | Dearvvašvuođa- ja fuolahusdepartemeanta
Ráđđehus ii šat ávžžut seammá ásodaga ássiid ja vástideaddji vugiin lagaš olbmuid dahkat iskosa go leat ovttastallan olbmuin, geasa dávda lea njommon. Dál ollesolbmot galget váldit iskosa dušše go leat dávdamearkkat. Mánáidgárdemánát ja oahppit eai dárbbaš dan. Rievdadus bođii fápmui lávvardaga guovvamánu 12. b. dii 10.00.
– Dál go eatnašat eai buohccá hejot omikronain, de eat šat ávžžut seammá ásodaga olbmuid ja vástideaddji vugiin lagaš olbmuid váldit iskosa. Ollesolbmot, geain leat dávdamearkkat, galget ain váldit iskosa, muhto mánáidgárdemánát ja oahppit eai dárbbaš, dadjá dearvvašvuođa- ja fuolahanministtar Ingvild Kjerkol.
Ráđđehus árvvoštallá galgágo sirdásit klinihkalaš iskkaheapmái, mii mearkkaša ahte dearvvašvuođabálvalusas árvvoštallet geaid iskkahit, nu mo earáge vuolšedávddain.
Gielddaid dearvvašvuođaásahusain ja buohcceviesuin, main covid-19 mielddisbuktá stuorra riskka, sáhttá báikkálaččat árvvoštallat jeavddálaččat iskkahit bargiid ja buohcciid. Sáhttet maid árvvoštallat iskkahit gussiid, geat bohtet dihto ossodagaide, main leat erenoamáš rašes buohcce- ja geavaheaddjejoavkkut.
Eai šat guora njoammumiid
Dássážii lea dat, geasa dávda lea njommon, guhte lea ferten dieđihit sidjiide, geaiguin lea ovttastallan. Dan ii šat dárbbaš. Njoammuma sáhttet liikká guorrat gielddain, main vásihit njoammuma leavvat ovdamearkka dihte gieldda ásahusain.
– Go dávda lea njommon nu ollugiidda, de ii leat njoammuma guorran šat nu mávssolaš. Mávssoleamos dál lea ahte dat, geaidda dávda lea njommon, orrot ruovttus, ja ahte mii ovttas suddjet sin, geat leat riskajoavkkuin, dadjá Kjerkol.
Dábálaččat leat riskajoavkkuid olbmot bures suddjejuvvon duođalaš dávdda vuostá, go leat boahkuhuvvon. Sii, geain lea alla riska buohccá hejot, sáhttet jearrat doaktáris ráđi riskka hárrái, ja galgágo suddjet iežas áigodagas, go servodagas lea ollu njoammun.
– Lea dattetge mávssolaš, ahte ii oro áibbas sierra earáin, lea buorre ovttastallat ain muhtumiiguin, dadjá Kjerkol.
Isolerengeatnegasvuođa sadjái ávžžuhit orrut ruovttus
Dássážii lea olbmuin, geaidda dávda lea njommon, leamaš geatnegasvuohta orrut sierra, jos iskkus lea čájehan positiiva bohtosa. Dat geasa dávda lea njommon, lea ferten earret eará doallat unnimustá guovtti mehtera gaskka earáiguin, geat orrot seammá ásodagas, ja geavahit sierra basadanlanja, jos lea leamaš vejolaš.
Ráđđehus rievdada dál ávžžuhusa, nu ahte dál ávžžuhit orrut ruovttus njeallje jándora, iige máhccat bargui ovdalgo lea leamaš febera haga unnimustá 24 diimmu. Ii dattetge šat dárbbaš geavahit áivve fal sierra basadanlanja, iige dárbbaš doallat gaskka earáide, geat orrot seammá ásodagas.
– Ollásit iehčanassii orrun lea stuorra ášši, iige leat šat govttolaš dan gáibidit dálá dilis. Dál go dávda leavva sakka, mii hii háliidit dattetge ráddjet dan, ja danin lea ain dárbu ávžžuhit orrut ruovttus njeallje beaivvi positiiva iskosa maŋŋá, dadjá Kjerkol.
Mánáidgárdemánáid ja skuvlaohppiid ávžžuhit orrut ruovttus, jos sii leat buozas, muhto eai dárbbaš iskosa váldit. Sii sáhttet mannat skuvlii ja mánáidgárdái, go leat leamaš febera haga 24 diimmu. Dan láhkai eai gártta váhnemat ja fuolaheaddjit leat nu ollu eret barggus.
– Mánát ja nuorat eai nu dávjá buoza hejot, nu ahte berret nu guhkás go vejolaš suddjet sin lassinoađis, mii šaddá go ii beasa leat ustibiiguin, skuvllas iige asttuáigedoaimmain, dadjá Kjerkol.