Sámegiela hálddašanguovlu

Sámegiela hálddašanguovllus sámelága giellanjuolggadusat addet vuoigatvuođa geavahit sámegiela ja oažžut vástádusa sámegillii go gulahallá almmolaš orgánaiguin, ja vuoigatvuođa dasa ahte sámegiella geavahuvvo almmolaš oktavuođain. Almmolaš doaimmain leat geatnegasvuođat sámi álbmoga hárrái sihke sámelága giellanjuolggadusaid vuođul ja oahpahuslága, mánáidgárdelága ja báikenammalága vuođul.

Sámegiela hálddašanguovllus almmolaš doaimmaide gusto, ahte:

• Almmolaš orgánaid almmuhusat, mat leat hálddašanguovllu olles álbmoga várás dahje oassái álbmogis, galget leat sihke sáme- ja dárogillii. Skovit, maid doaimmahit hálddašanguovllu báikkálaš dahje guovllu dási almmolaš orgánii, galget leat sihke sáme- ja dárogillii (§ 3-2).
• Das, gii váldá oktavuođa sámegillii hálddašanguovllu báikkálaš almmolaš orgánain, lea vuoigatvuohta oažžut vástádusa sámegillii (§ 3-3).
• Das, gii háliida sámástit iežas beroštumiid ovddidettiinis hálddašanguovllu báikkálaš dahje guovllu dási almmolaš dearvvašvuođa- ja sosiálaásahusas, lea vuoigatvuohta oažžut bálvalusa sámegillii (§ 3-5).
• Hálddašanguovllu báikkálaš dahje guovllu dási almmolaš orgána bargis lea vuoigatvuohta oažžut virgelobi bálkkáin sámegiela oahppamii go orgána dárbbaša dakkár máhtu (§ 3-7).
• Gielddastivra sáhttá mearridit, ahte sámegiella galgá leat ovttadássásaš giella dárogielain gieldda olles hálddašeamis dahje muhtun osiin (§ 3-7).

Oahpahusláhka, mánáidgárdeláhka ja báikenammaláhka geatnegahttet maid hálddašanguovllu gielddaid:

• Gielddain lea ovddasvástádus das, ahte sámemánáid mánáidgárdefálaldaga vuođđun lea sámegiella ja -kultuvra (mánáidgárdelága § 8)
• Sámi oahppoplána – Máhttolokten Sámi – galgá geavahuvvot gieldda skuvllain (oahpahuslága láhkaásahusa § 1-1)
• Go báikenamat leat máŋgga gillii geaidnogalbbain, de galgá sámegielnamma leat ovddemuččas (báikenamaid láhkaásahusa § 7)

Jos oaivvildat, ahte almmolaš orgána ii čuovo sámegiela mearrádusaid, de sáhtát sáddet čálalaš váidaga. Jos váidalat gieldda dahje fylkkagieldda doaimmaid, de sáddet váidalusa stáhtahálddašeaddjái. Jos váidda guoská stáhta orgánii, de sáddet váidalusa lagamus, dan orgána bajábeale stáhta orgánii.

Buot gielddat sáhttet ohcat beassat searvat Sámegiela hálddašanguvlui. Gonagas stáhtaráđis mearrida ášši. Dál Sámegiela hálddašanguovllus leat:

• Guovdageainnu suohkan
• Kárášjoga gielda
• Deanu gielda
• Unjárgga gielda
• Porsáŋggu gielda
• Gáivuona suohkan
• Loabága suohkan
• Dielddanuori suohkan
• Hábmera suohkan
• Aarborte gielda
• Snåase gielda
• Raarvihke gielda
• Plassje gielda

Sámediggi juolluda guovttegielatvuođadoarjaga Sámegiela hálddašanguovllu gielddaide. Romssa ja Finnmárkku, Nordlándda ja Trøndelága fylkkagielddat ožžot maid Sámedikkis guovttegielatvuođadoarjaga.

Sámelága láhkaásahus sámegiela hálddašanguovllu birra