Historjjálaš arkiiva

- Lihkku máilmmi eamiálbmotbeaivái / - Vuorbbe værálda iemeálmmukbiejvijn

Historjjálaš arkiiva

Almmustahttináigodat Solberga ráđđehus

Almmustahtti: Gielda- ja ođasmahttindepartemeanta

Odne, borgemánu 9.beaivvi ávvudat mii ON riikkaidgaskasaš eamiálbmotbeaivvi. Máilmmi eamiálbmotbeaivi dohkkehuvvui 1994:s ON váldočoahkkimis, ja beivviin čalmmustuvvo ON eamiálbmotbargojoavkku vuosttaš čoahkkin , mii dollojuvvui 1982:s.

- Mun háliidan sávvat Norgga eamiálbmogii, sápmelaččaide, ja buot eará eamiálbmogiidda  lihkku beivviin. Máilmmi eamiálbmogat ovddastit viiddis ja dehálaš gielalaš ja kultuvrralaš máŋggabealatvuođa. Lea illudahtti vásihit oktiigullevašvuođa eamiálbmogiid gaskkas, ja ahte máilmmi eamiálbmogat deaivvadit. Norggas lea earret eará Riddu Riđđu-festivála Gáivuonas Romssas dehálaš deaivvadanbáiki gos máilmmi eamiálbmogiid kultuvra ja dieđut gaskkustuvvojit, cealká gielda- ja ođasmahttinministtar Jan Tore Sanner.

- Seammás lea dehálaš diehtit ahte ollu eamiálbmogat vásihit systemáhtalaš vealaheami ja ellet hirbmat váttis dilis. Lean ilus go ON vuoruhii eamiálbmogiid vuoigatvuođaid ON eamiálbmogiid máilmmikonfereanssas diibmá. Loahppadokumeanta duođašta ahte lea leamaš rabas ja fátmmastahtti proseassa, mas eamiálbmogat árjjálaččat leat  oassálastán. Norgii lea erenoamáš positiivvalaš ahte dokumeanta maiddái lea dohkkehuvvon eamiálbmogiid bealis, cealká Sanner.

- Máilmmi álgoálbmotbeaivvi háliidan sávvat buot máilmmi álgoálbmogiidda lihku beivviin, muhto seammás háliidan maiddái muittuhit man deaŧalaš dat lea ahte čuovvolit Álgoálbmogiid máilmmikonferánssa loahppadokumeantta. Stáhta čuovvoleapmi livččii deaŧaleamos vuohki iskat árvvusadnojuvvojit go álgoálbmotvuoigatvuođat, ja Norga berre doaibmat buorrin ovdamearkan ja láidesteaddjin. Dat livččii deaŧalaš buot daid máilmmi álgoálbmogiidda mat rahčet sihke geafivuođain ja soardimiin, dadjá doaibmi sámediggepresideanta Silje Karine Muotka.

Máilmmikonfereansa eamiálbmogiid birra lágiduvvui New Yorkas čakčamánu 22. Ja 23. b.2014.

Konfereansa dohkkehii ovttajienalaččat  gudneáŋgiris loahppadokumeantta gos stáhtat geatnegahttet iežaset ovddidit eamiálbmogiid vuoigatvuođaid. 

- Vuorbbe værálda iemeálmmukbiejvijn

Uddni, bårggemáno 9. Biejve, ávvudallap Aktijsasj Násjåvnåj(AN) rijkajgasskasasj iemeálmmukbiejvev. Værálda iemeálmmukbiejve mierreduváj AN:a oajvvetjåhkanimen jagen 1994, ja ávvudallap AN:a iemeálmmugij  barggojuohkusa vuostasj tjåhkanimev jagen 1992.

- Sávav vuorbev Vuona iemeálmmugij, sámijda, ja juohkka ietjá iemeálmmugij udnásj biejvijn. Værálda iemeálmmuga åvdedi stuorra gielalasj ja kultuvralasj valjesvuodav. Ávvudahtte l gå vuojnná aktisasjvuodav iemeálmmugij gaskan, ja gå iemeálmmuga væráldav miehtáj æjvvali. Vuonan la duola dagu Riddu Riddu-festiválla Gájvuonan, Råmså fylkan ájnas sadje gaskostittjat kultuvrav ja máhtudagáv  ålles værálda iemeálmmugij birra, javllá suohkan- ja ådåstuhttemministar Jan Tore Sanner.

- Sæmmi båttå l ájnas diehtet moadda iemeálmmuga vilá uddni niejdeduvvi ja viessu gártjes dilijn. Mån lav ávon gå AN tjalmostij iemeálmmugij riektájt AN’a iemeálmmugij væráldakonferánsan dijmmá. Hæjttotjálos la boados rabás ja sebradahtte prosessas, gånnå iemeálmmuga ietja li sæbrram aktijvalattjat. Vuona bieles la sierraláhkáj vuogas gå hæjttotjálos la dåhkkidahtte iemeálmmugijda aj, javllá Sanner.

- Værálda iemeálmmukbiejven sávav vuorbev biejvijn divna iemeálmmugijda, valla sæmmi båttå sidáv mujttádahttet man ájnas la hæjttotjállusav Iemeálmmugij væráldakonferánsas bærrájgåhtset. Gåtsedibme stáhtaj bieles vuoset midjij jus iemeálmmugij riekta vieleduvvi, ja Vuodna galgaluluj åvddågåvvån ja oahpestiddjen ietjá rijkajda. Dát la huj ájnas ietjá iemeálmmugijda gudi rahtji hæjosvuodajn ja niejdeduvvamijn, javllá doajmme sámedikkepresidænnta Silje Karine Muotka.

Iemeálmmugij væráldakonferánssa  tjadáduváj New Yorkan ragátmáno 22. Ja 23. biejve jagen 2014. Konferánsan mierredin avtajienalattjat hæjttotjállusav gånnå rijka dåhkkidi vælggogisvuodav åvdedittjat iemeálmmugij riektájt.