3.1 Álggahus
Underside | | Bargo- ja searvadahttindepartemeanta
3.1 Álggahus
Sámelága § 1–3 vuođul galgá Sámedikki jahkedieđáhus sáddejuvvot Gonagassii. Sámedikki ásaheami oktavuođas mearridii Stuorradiggi nugo Stuorradikki justislávdegoddi lei árvalan ahte (gč. Árvalusa O nr 79 (1986–87) 7. čuoggás 16. siiddus):
«Regjeringen fremlegger inntil videre for Stortinget årlig stortingsmelding om Sametingets virksomhet. En gang i hver stortingsperiode framlegges melding om de tiltak som foretas for å sikre og utvikle samenes språk, kultur og samfunnsliv» (Ráđđehus ovddida doaisttážii Stuorradiggái jahkásaš stuorradiggedieđáhusa Sámedikki doaimma birra. Juohke stuorradiggeáigodagas ovddiduvvo dieđáhus daid doaibmabijuid birra mat čađahuvvojit sihkkarastit ja ovddidit sámi giela, kultuvrra ja servodateallima.)
Ráđđehus dieđiha dieđáhusas Norgga Sámiráđi ja Sámedikki doaimma birra 1989:s (gč. stuorradiggedieđáhusa nr 29 (1990–91) 1. čuoggás, 4. siiddus) ahte áigu čuovvolit dán geatnegasvuođa. Dát vuogádat ii leat rievdaduvvon dan rájes.
Sámedikki mielas ii ovddiduvvo Sámedikki jahkedieđáhus šat Stuorradiggái dan jahkásaš stuorradiggedieđáhusas Sámedikki doaimma birra, muhto baicce ovddiduvvo Ráđđehusa oaidnu Sámedikki jahkedieđáhussii ja Sámedikki mearrádusaide dain áššiin mat leat meannuduvvon jahkedieđáhusa áigodagas, ja dasto ovddiduvvojit Ráđđehusa iežas doaibmabijut Sámedikki ja sámi álbmoga ektui. Sámedikki iežas jahkedieđáhus lea dušše mielddusin Ráđđehusa stuorradiggedieđáhusas, iige šat leat sierra kapihttalin.
Sámediggeráđđi lea reivves gieldakomiteai bivdán Stuorradikki váikkuhit ahte Stuorradiggi meannudivččii Sámedikki jahkedieđáhusa nugo dat lea, go Sámediggi ii leat duhtavaš dáláš meannudanvugiin. Sámediggi lea ožžon reivve mii lea beaiváduvvon cuoŋománu 2. b. 2004 Gieldadepartemeantta politihkalaš jođiheaddjiin, mas daddjo ná:”
«Vi ønsker derfor nå en avklaring av hvordan Sametinget ønsker meldingen presentert slik at oppmerksomheten kan konsentreres om de substansielle spørsmål i Sametingets årsmelding, og ikke i så stor grad om redigeringsspørsmål. Departementet vil ta kontakt om dette før planleggingen av arbeidet med neste årlige stortingsmelding» (Danne háliidat mii čilgehusa movt Sámediggi háliida dieđáhusa meannuduvvot vai fuomášupmi čohkkejuvvošii Sámedikki jahkedieđáhusa deaŧalaš beliide iige nu ollu dasa maid fertešii buoredit. Departemeanta áigu váldit oktavuođa dán birra ovdal go plánegoahtá barggu boahtte jahkásaš stuorradiggedieđáhusaiguin.)
Sámediggi lea guovtti maŋimuš jagis meannudan jahkedieđáhusas miessemánus, iige guovvamánus nugo ovdal láve. Meannudeapmi rievdaduvvui danne vai Sámediggi sáhttá rehketdoalu maid meannudit oktan jahkedieđáhusain. Sámediggi áigu fas meannudišgoahtit jahkedieđáhusa guovvamánu dievasčoahkkimis vai dat livččii gárvvis nu árrat go vejolaš.