Statssekretær Steinulf Tungesvik

Innlegg på generalforsamlinga til Rehabilitation International Norge

4. mai 1999

Gode generalforsamling!

Eg takkar for høvet til å presentera to større meldingar frå Regjeringa, Utjamningsmeldinga og Rehabiliteringsmeldinga.

Stortingsmelding om utjamning i levekår – Regjeringas utgangspunkt

• Bakgrunnen for at Regjeringa legg fram ei slik melding, var signala om auka (inntekts)ulikskap i befolkninga, i første rekkje at dei rike reiser frå dei andre. Dette har ført til eit ønske om å gi dei svakaste gruppene i samfunnet eit løft. Anne Enger Lahnsteins interpellasjon til statsminister Gro Harlem Brundtland i 1996 fødde ideen, i posisjon kan vi laga meldinga.
• Meldinga er basert på grunnlaget for Regjeringa sin fordelingspolitikk, som inneber at det norske velferdssamfunnet skal ha likeverdige tilbod for alle uansett bustad og økonomiske ressursar. Vidare at det offentlege skal bidra til å sikre ei forsvarleg fordeling av samfunnsgoda slik at alle kan ha høve til å leve eit verdig liv, samstundes som den einskilde har ansvar for eige liv og eiga helse. Livskraftige sosiale nettverk i nærmiljøet og lokalsamfunna er viktige ressurser i velferdssamfunnet, og samarbeid mellom det offentlege og frivillige organisasjonar o.l. må derfor stimulerast.

Generelt om innhald, form og organisering av meldinga

• Meldinga har ei brei tilnærming, som søkjer å kartleggja og analysera utviklinga i levekår generelt og levekårsproblem spesielt både for heile befolkninga og for spesielt utsette grupper.
• Meldinga tar føre seg utviklinga i inntekt og inntektsskilnader i befolkninga, så vel som utviklinga og skilnader i befolkninga på andre sentrale levekårsområde. Dei mest sentrale områda i levekårssamanheng er arbeidsmarknadstilknyting, utdanning, butilbod og helse. Andre levekårsområde som sosiale relasjonar, rekreasjon, fritid, kultur, tryggleik og politisk deltaking blir handsama meir summarisk. Analysane vil dreie seg om perioden frå midten av 1980-talet og fram til i dag.
• Meldinga skal vere handlingsretta og munne ut i forslag om tiltak for å betre tilhøva for dei som har dårlegast levekår
• Meldingsarbeidet er leia av ei statssekretærutval, samansett av statsskretærar frå seks ulike departement. Fordi meldinga har ei så brei tilnærming, ser Regjeringa som viktig at ho er eit samarbeidsprosjekt mellom dei ulike departement
• Meldinga vert lagd fram i juni 1999.

Regjeringas strategiar for å utjamne skilnader i inntekter og levekår i befolkninga

• Å sikre stabilitet i økonomien er eit viktig bidrag til folks levekår. Føre ein økonomisk politikk som sikrar høg sysselsetting og økonomisk vekst som gir auka velstand for dei fleste. Lågkonjunktur rammar dei svakaste i samfunnet hardast.
• Å drøfta strategiar for å vektleggja fordelingsomsynet meir i skattesystemet. I tiårsperioden har overføringane teke over ein del av fordelingsverknaden til skattesystemet, samstundes som dei høge inntektene har auka sterkt.
• Å føre vidare arbeids- og aktivitetslinja i velferdspolitikken, ved å prioritere høgt satsing på tiltak som kan få folk i arbeid framfor å gi dei ein stønad. I tillegg sikrar dette inntekter til samfunnet slik at ein kan oppretthalde ein omfattande velferdsstat.
• Å satse på ei mjukare arbeidslinje for dei som har vanskar på den ordinære arbeidsmarknaden gjennom meir fleksible løysingar for deltaking i arbeidslivet og betre høve til å kombinere arbeid og trygd enn det som gjeld i dag
• Analysene gir ikkje grunnlag for gjennomgripande endringar av det norske velferdssystemet, fordi velferdsordningane i hovudtrekk fungerer utjamnande og sikrar det breie lag av folket tryggleik og gode levekår.
• Oppretthalde eit stønads- og tenestesystem for alle ( universelt)
• Prioritere tiltak som gjer noko med årsakene til problema, som mellom anna inneber større satsing på helse- og sosiale tenester (psykiatri- og rusproblem). Inntekter viktig her.
• Dei fleste offentlege tenestene blir produsert av kommunane. Det er viktig å helde på det kommunale sjølvstyret for å kunne ta lokale og individuelle omsyn innan helse- og sosialtenesta, for å kunne gi den einskilde best mogleg oppfylging.
• Eit betre bustadtilbod for dei som har svak økonomi
• Betre inntektssikring når arbeidsdeltaking ikkje er aktuelt, og heller ikkje tenester gir noka løysing på problema.
• Ei satsing overfor bustadlause gjennom eit samordna bustad- og tenestetilbod.

Nokre av dei viktigaste resultata frå analysene

Inntekt /fattigdom

• Noreg har framleis ei jamn inntektsfordeling i eit internasjonalt perspektiv og låg grad av fattigdom. Dei aller fleste har hatt ein realvekst i inntekta si. I tillegg har dei fleste gode levekår. Inntektsskilnadene har likevel auka i perioden 1986-1996. Årsaka er i første rekkje at dei rikaste har fått auka sine kapitalinntekter særleg gjennom aksjeutbytte.
• Kor stor del av befolkninga som har låg inntekt er avhengig av føresetnader vi gjer med omsyn til fordeling av inntekten i hushaldet. Avhengig av val av ekvivalensskala hadde mellom 4,5 og 7,5 pst av befolkninga inntekt under halvparten av medianinntekta i 1996. Om ein ekskluderer studenter er delen nærmare 1 pstpoeng lågare. Talet på personar med låg inntekt har vore svakt stigande sidan midten av 1980-talet. Grunnen er at dei med lågast inntekt har hatt ei svakare utvikling enn resten av befolkninga, og ved eit relativt inntektsmål vil fleire personar kome inne under låginntektsgrensa
• Personar som har låg inntekt i dag, er dei som har svak, eller inga tilknyting til arbeidslivet, dei som er avhengige av trygd eller sosialhjelp for å forsørgje seg og sin familie. Særleg høg del med lavinntekt blant yngre, einslege og einslege forsytarar uten arbeidstilknyting. Delen har og auka blant par med barn der berre ein eller ingen er i arbeid. Høgast del med låginntekt i 1996 blant sosialhjelpsmottakarar, langtidsarbeidslause og ikkje-vestlege innvandrarar.
• Interessant trekk: Det har skjedd visse endringar i samansettinga av låginntektsgruppa i perioden. For 10 år sida var låginntektsgruppa dominert av eldre, mot overrepresentasjon av yngre personar i dag. Ein viktig årsak til dette er at stadig fleire eldre har høgare pensjonsopptening enn dei som fell i frå.
• Vedvarande låg inntekt er den mest alvorlege form for låginntekt: Delen med samla inntekt under halvparten av medianinntekta i heile tiårsperioden (1986 - 1995) er på 1,5 pst (om lag 60 000 personar). Om ein ser på låginntekt i ein femårsperiode (1991-1995) aukar delen med låginntekt til 2,1 pst (om lag 90 000 personar). (i femårsfordelinga er sosialhjelp med i inntektsgrunnlaget. I tiårsfordelinga er ikkje sosialhjelp med i inntektsgrunnlaget). Blant personar med vedvarande låg inntekt er einslege forsørgjarar, småbarnsfamiliar og einslege under 45 år overrepresentert. Samansetninga av låginntektsgruppa vil likevel vera avhengig av val av ekvivalensskala, alt etter kva for stordriftsfordelar ein tek omsyn til.
• Når det gjeld omfanget av langtidsbruk av sosialhjelp, hadde i 1997 vel 50 000 personar motteke sosialhjelp i seks månader eller meir.(34 pst av alle stønadsmottakarane). 35 000 personar hadde motteke sosialhjelp i minste 3 av dei siste 7 åra, i perioden 1990 til 1996.
• Par med små barn (0-6 år) har hatt den sterkaste inntektsauken av hushaldstypane i perioden, mens einslege under 45 år berre har opplevd ein svært svak auke i realinntektene.

Arbeid

• Analysene syner at manglande eller svak tilknyting til arbeidslivet er den viktigaste forklaringsfaktoren på kven som har låg inntekt. Yrkesaktive har og betre samla levekår enn dei som ikkje er i arbeid.
• Sjølv om det har vore ei positiv utvikling på arbeidsmarknaden dei seinare åra har einskilde grupper framleis problem med å få seg arbeid: Særleg gjeld dette unge (under 25 år) og innvandrarar frå ikkje-vestlege land. Yrkesdeltakinga er og låg blant einslege forsørgjarar og funksjonshemma. Unge er likevel i mindre grad enn andre grupper arbeidslause over lang tid. Delen langtidsledige har blitt redusert sidan byrjinga på 1990-talet.
• Det har vore ein vekst i talet på yrkeshemma personar som manglar varig inntektssikring gjennom arbeid eller varige offentlege stønader fordi dei ikkje får fast tilknyting til arbeidslivet eller uførepensjon. Sjølv om dette ikkje er ei einsarta gruppe, går ein del kjenneteikn igjen blant disse personane: Dei er relativt unge og mange er einslege. I tillegg har dei gjennomsnittleg lågt utdanningsnivå og mange har medisinske eller sosiale problem. Ein del vil ha låge inntekter.

Helse

• Frå 1985 til 1995 har venta levealder auka med 2,5 år til 75 år for menn og 1,4 år til 81 år for kvinner. Samstundes har spedbarnsdødeligheten minka frå 8,5 prosent i 1985 til 4,1 pst i 1995. Det er likevel vanskeleg å gje eit klårt svar på om helsetilstanden i befolkninga er blitt betre eller verre fordi ulike undersøkingar og mål på helse gjev ulike svar. Den største auka frå 1985 til 1995 var i talet på sjuketilfelle. Kvinner oppgir framleis dårlegare helse enn menn, og eldre dårlegare enn yngre. Talet på langtidssjukmeldte og uførepensjonistar aukar.
• I tillegg til grupper med funksjons- eller helseproblem som funksjonshemma, attføringsmottakarar og uførepensjonistar, har einslege forsørgjarar og personar med låg inntekt dårlegare helse enn andre grupper. I dei tre første gruppene er det også klart flest som har nedsett arbeidsevne eller problem med å gjennomføre utdanning, slik at helsetilstanden står fram som ei viktig årsak til den låge yrkesdeltakinga for disse gruppene. Mange i gruppene har psykiske problem.
• Dei sosiale skilnadene i helse ser i følgje SSBs levekårsundersøkingar ut til å ha blitt mindre i perioden 1987-1995, sjølv om det framleis er klart fleire med låg inntekt som har helseproblem enn folk med høg inntekt. Ein av fem med inntekt under låginntektsgrensa har nedsett arbeidsevne som følgje av problem med helsa.
• Det er dels store skilnader i helsetilstand mellom bydelane i Oslo. Forventa levealder er til dømes meir enn sju år lengre for menn i Oslo ytre vest enn i Oslo indre aust. For kvinner er skilnadene noe mindre.

Utdanning

• Befolkninga har eit monaleg høgare utdanningsnivå i dag enn for ti år sidan. Delen av befolkninga med bare grunnskole er blitt redusert frå 37 pst i 1986 til 25 pst i 1996.Dette skuldast mellom anna at yngre generasjonar tek høgare utdanning enn dei eldre. Likevel hadde 7 pst av unge mellom 25-29 år avslutta utdanning etter grunnskulen. Det er og om lag 98 000 personar over 16 år som ikkje har oppgitt utdanning.
• Folk med inga eller låg utdanning har mye større problem på arbeidsmarknaden enn folk med vidaregåande eller høgare utdanning. Ettersom utdanningsnivået i befolkninga aukar utgjer personar med utdanning på grunnskulenivå ein stadig mindre del av arbeidsstyrken. Samanhengen mellom utdanning og arbeid ser ut til å ha auka over tid.
• Funksjonshemma, uførepensjonistar, einslege forsørgjarar, attføringsmottakarar og langtidsarbeidslause har lågare utdanning enn resten av befolkninga, men har auka utdanningsnivået i noenlunde same takt som resten av befolkninga.

Bustad

• Utviklinga innan bustadsektoren har gjeve gode bustadtilhøve for dei aller fleste. Bustandarden har for dei fleste blitt monaleg betre i perioden 1986-1995, og skilnadene i bustandard er blitt mindre. Fleire bur svært romsleg, men talet på det som bur trongt har ikkje minka. Det er i særleg grad unge under 45 år og einslege forsørgjarar som har låg bustandard og høge utgifter til bustad i høve til inntekta.
• Talet på bustadlause i Noreg er blitt estimert til vel 6000. Store deler av gruppa er rusmisbrukarar (60 pst), og mange har eit svekket sosialt nettverk, samstundes med at fleire slit med psykiske problem (25 pst).
• Sosialhjelpsmottakarar har gjennomgåande låg utdanning, det er flest einslege (med eller utan barn) og dei har ei svak tilknyting til arbeidsmarknaden. 1/3 reknast ikkje som reelle arbeidssøkarar. I gruppa er det mange unge og mange innvandrarar. Talet på sosialhjelpsmottakarar auka gjennom heile 1980-talet og fram til 1994, men har i takt med utviklinga på arbeidsmarknaden gått noe ned dei siste åra. Delen langtidsmottakarar (meir enn 6 månader) har vore relativt stabil på om lag 40 pst på 1990-talet etter ei stigning gjennom heile 1980-talet.

Samla levekår /hoping av levekår

• Fattigdom som hoping av dårlege levekår på fleire områder. Samanheng mellom låg inntekt og andre levekårsproblem påvist i analysane. Økonomi henger klarast saman med materiell standard (boligstandard), men og helse, sosial relasjonar og arbeidsmarknad. Personer med låg inntekt, t.d sosialhjelpsklientar kjem dårleg ut når det gjeld samla levekår. Men og om ein ser bort i frå inntekt i ein analyse av samla levekår, kjem desse personane dårleg ut. Dette kan tyde på at personer med låg inntekt ofte har problemer også på andre levekårsområde (samansette problem)
• Hopningsanalysen viser at einslege i alderen 60-79 år og særleg minstepensjonistar har dei dårlegaste levekåra, følgt av einslege unge (16-24 år) som ikkje bur heime, einslege 45-66 år og einslege forsørgjarar. Funksjonshemma har dårlegare levekår enn gjennomsnittet i befolkninga. Best samla levekår har par utan barn i aldersgruppa 45-66 år og par med barn.

Rehabiliteringsmeldinga
St meld nr 21 (1998-99) ”Ansvar og meistring”

St meld nr 21 (1998-99) Ansvar og meistring , med undertittel mot ein heilskapleg rehabiliteringspolitikk vart lagd framfor til Stortinget 11. desember i fjor. Sosialkomiteen har handsama meldinga og kjem med si innstilling 11. mai. Stortingsdebatten om meldinga er 9. juni.

1. Kvifor har regjeringa lagt fram ei rehabiliteringsmelding?
2. Kva er det vi ynskjer å få fram ?

Meldinga foreslår verkemiddel og tiltak som vi meiner vil legge rammene betre til rette for brukarne slik at dei, med hjelp av relevante hjelparar, skal kunne lukkast i ein rehabiliteringsprosess. Nokon av dykk har sikkert allereie lese meldinga grundig.

Dei av dykk som ved gjennomlesing venta å finne ei enkelt målgruppe eller yrkesgruppe omtala spesielt, har ikkje funne det. Dei har også sett at meldinga ikkje er ei lærebok som gir ei fullt ferdig oppskrift på gjennomføring av god rehabilitering - men meldinga inneheld viktige ingrediensar for god rehabilitering

Vi har med meldinga ynskt å gje nokre prinsipielle utgangspunkt når ein skal drøfte og setje mål for ein heilskapleg rehabiliteringspolitikk. Meldinga er såleis meint å være eit utgangspunkt for utviklinga av eit stort og komplisert felt. Meldinga er komprimert. Det står mykje på dei 70- 80 sidene i meldinga som kan være interessant å seie noko om.

Rehabilitering på dagsorden

Det har vore viktig å få sett rehabilitering på dagsorden, få ein debatt om rehabilitering og kva rehabilitering handlar om. Meldinga er faktisk fyrste gong eit politisk dokument i Noreg har ei fullstendig framstilling av feltet rehabilitering. Førebygging og rehabilitering som har stor innverknad for helse og trivsel, har alt for lenge levd i skuggen av akutt- og omsorgsteneste. Ved å setje rehabilitering på dagsorden ynskjer vi å gjera noko med dette.

Rehabilitering - definisjon.

Det er ikkje lett å einast om kva ein eigentleg snakkar om når ein brukar ordet rehabilitering.
Definisjonen som er brukt i meldinga definerer rehabilitering som:

Rehabilitering er tidsavgrensa, planlagde prosessar med klare mål og verkemiddel, der fleire aktørar samarbeider om å gi nødvendig assistanse til brukaren sin eigen innsats for å oppnå best mogleg funksjons- og meistringsevne, sjølvstende og deltaking sosialt og i samfunnet.

Denne definisjonen gjer tydeleg at målet ved rehabilitering ikkje berre er å oppnå best mogleg funksjons- og meistringsevne, men og sjølvstende og sosial deltaking for menneske med funksjonsproblem.

Vi ynskjer å få fram at relevant god rehabiliteringshjelp kan være heilt avgjerande for om den det gjeld skal leve eit isolert liv på sida av samfunnet eller verta ein aktiv deltakande samfunnsborgar. I meldinga ynskjer vi å signalisere at rehabilitering ikkje må avgrense seg til tekniske hjelpemiddel og trening av praktisk dugleik. Dette er sjølvsagt viktig, men like viktig er at brukaren med eiga deltaking får gje uttrykk for ynske og mål i forhold til aktiv deltaking i samfunn og kulturliv.

I deltaking ligg også at ein i rehabiliteringspolitikken vil arbeide for å hjelpe fleire inn i - eller tilbake til eit yrkesaktivt liv. Samanhengen mellom rehabilitering og den yrkesretta attføringa som Arbeidsmarknadsetaten har ansvaret for er viktig, og dette er derfor gitt stor plass i meldinga.

Helsetenesta gjer ein stor og viktig jobb innanfor rehabilitering, men for å nå dei ambisiøse måla regjeringa har sett seg med rehabiliteringspolitikken er det viktig at ein også rettar fokuset mot andre aktørar som er viktige for rehabiliteringsprosessen . Arbeidsmarknadsetaten er allereie nemnt, men andre viktige aktørar kan være sosialetaten, trygdeetaten, kultur- og utdanningssektoren, brukarorganisasjonar og andre frivillige organisasjonar. Eg vil vere klar på at dette ikkje handlar om ei undervurdering av helsetenesta sis innsats innan rehabilitering, men skal vi nå dei mål vi har sett oss må andre aktørar meir systematisk inn på banen.

Vi har og ynskt å få fram i meldinga noko som og speglar seg i definisjonen: nemleg at rehabilitering primært er brukaren sin eigen prosess. Rehabilitering har som føresetnad at ein tar utgangspunkt i den enkeltes rett til sjølv å avgjera vitale livsforhold og setja eigne mål. Konsekvensar av denne tanken er at det skal vere brukarens behov for støtte som skal være rettesnor for kva fagfolk, sektorar, og forvaltningsnivå som trekkes inn i den brukarens prosess. Vidare vil ein ved å sette brukaren som den sentrale aktøren i prosessen plassere dei andre aktørane som bidragsytar til brukarens prosess.

To andre poeng som er viktige å få fram gjennom definisjonen er

• rehabilitering er pr definisjon en samarbeidsprosess, ikkje berre mellom brukaren og den enkelte bidragsytar, men mellom ulike bidragsytarar på tvers av fag-, etat- og forvaltningsgrenser. - og
• at rehabilitering alltid må handla om ein planlagd og strukturert prosess.

Problem innan rehabilitering.

Sosial- og helsedepartementet har i samanheng med meldingsarbeidet utført ei systematisk innsamling av erfaringar frå brukarar og tenesteytarar, for å finne ut kva slags tilbod brukarane får, korles tilboda er organisert og kva for problem brukarane møter i dagleglivet. Mellom anna har brukarorganisasjonane fått midlar for å samordne kommentarar og synspunkt frå brukarane.

Det biletet som har vorte teikna syner eit mangelfullt og fragmentert tilbod mange stader i landet. Lyfter ein blikket vil ein også sjå at brukarane ofte møter dei same problem uavhengig av kva tilstand som er grunnlaget for rehabiliteringsbehovet. Det er og ei årsak til at ein i meldinga ikkje drøftar tiltak og virkemidel i forhold til særskilde diagnosar.
Ei gruppe er likevel særskilt nemnt. Det er menneske som grunna ei alvorleg psykisk liding treng hjelp til rehabilitering. Regjeringa har ynskt å presisere at det er like relevant å snakka om rehabilitering til forskjell frå behandling også for denne brukar gruppa.

Kva er så dei største utfordringane innan feltet rehabilitering

• Tilbodet endrar seg ut frå kor du bur i landet og tilbodet avheng av holdningar og innsikt til den fyrste brukaren kjem i kontakt med. Dette samsvar av ikkje med regjeringa sin politikk om likeverd og lik tilgang på tenester.
• Menneske med stort hjelpebehov får for ofte svært fragmentert hjelp eller opplever at dei sjølve eller nære familiemedlemmer må koordinere dei ulike delane av hjelpeapparatet. Mangel på koordinering, systematikk og samarbeid er gjennomgåande problem.
• Mange opplever at ingen ser det som sitt naturlege ansvar å koordinere heile rehabiliteringstilbodet.
• Mange opplever at dei får god hjelp til opptrening ved svikt av funksjonar, særleg medan dei er ved ein institusjon, men at dei får en mangelfull hjelp til å kome vidare i kvardagen. Til dømes i forhold til sosial deltaking, isolasjon, overgang frå livet som pasient til utdanning eller arbeid.

Virkemiddel og tiltak

Individuell rehabiliteringsplan

Etter definisjonen er rehabilitering en planlagd prosess. Derfor skal all rehabilitering være tufta på ein plan. I høve til menneske med "behov for langvarige og koordinerte tjenester" foreslår Ot prp nr 10 (1998-99) lov om spesialisthelsetjeneste, som no ligg til behandling i Stortinget, ei særleg plikt til å utarbeida ein individuell plan.

Ei forskrift for kommunane er tenkt med heimel i kommunehelsetjenestelova:

Ei plikt til individuell plan skal mellom anna:

• Styrke brukerdeltaking,
• Sikre struktur og planmessig opplegg rundt den enkelte,
• Styrke samhandling mellom forvaltningsnivå
• Styrke kontakt mellom brukaren og hjelparane
• Gi utgangspunkt for evaluering og kvalitetssikring.

Eg vil og presisere at det er svært viktig at den individuelle planen er brukaren sin plan
Planen bør innehalde noko om:

• ressursanalyse
• hjelpebehov
• konkrete mål
• ansvarskart
• samarbeidsform
• tidfeste måla

Sentral rolle for kommunane

Vi er av den oppfatning at mange av dei vanskar brukaren møter på sikt kan reduserast dersom kommunen får rolla som koordinator i rehabiliteringsarbeidet. Det er i kommunen folk bur og har kvardagen sin, det er også der et viktig rehabiliteringsarbeid må gjerast.
I meldinga foreslår vi difor ei forskrift til lov om kommunehelseteneste der ansvaret til kommunen for habilitering av born og unge og rehabilitering av vaksne vert presisert.
Dette mellom anna med at det vært stilt krav til at kommunen syter for ei fast og tydeleg adresse for koordineringsfunksjonen.

Rolla til fylkeskommunen skal gjerast tydeleg.

Fylkeskommunane har i dag omfattande røynsle med medisinsk rehabilitering. Meldinga slår fast at målet for den framtidige rehabiliteringa i spesialisthelsetenesta er å imøtekomme dei kliniske behov som overstig ansvaret og kompetansen til kommunane.Fylkeskommunane sine oppgåver skal på sikt vera meir reindyrka som 2- linjeoppgåver.

Også for den fylkeskommunale delen av rehabiliteringstenesta er det lagt fram forslag om ei forskrift for nærare sett rammene for tenesta. Tanken er å gjere samarbeidet mellom forvaltningsnivåa betre slik at kommunal og fylkeskommunal rehabilitering utfyller kvarandre best mogleg.

Institusjonane skal bli ein integrert del av rehabiliteringskjeda.

Institusjonssektoren består av ei stor gruppe ulike institusjonar, som alle gir tilbod om rehabilitering og opptrening, men dei er ikkje alle ein del av det fylkeskommunale tilbode.

Det er:

• 40 opptreningsinstitusjonar
• 4 spesielle helseinstitusjonar ( Beitostølen, Valnesfjord, Hernes, Rauland)
• Samt fleire sentra for små og mindre kjende grupper av funksjonshemma.

Opptreningsinstitusjonane

Regjeringa foreslår å legge om finansieringsordninga slik at det blir gitt eit inntektsavhengig bidrag direkte til institusjonane og eit inntekts uavhengig bidrag til fylkeskommunen

Målet for endringa er å trekke institusjonane nærare inn i en samanhengande rehabiliteringskjede samt å skape grunnlag ein betre kvalitet i tilbodet og ei betre og meir rettferdig geografisk fordeling av institusjonane.

Dei spesielle helseinstitusjonane

Her vil regjeringa vurdere oppgåvene og rolla til institusjonane i tillegg til å evaluera verksemda ved institusjonane.

Styrke trygdeetaten sin medverknad innan rehabilitering.

Trygdeetaten vil ha ei viktig rolle i rehabiliteringsprosessen.

I meldinga blir det føreslått:

• tettare og kvalitativt betre oppfølging av sjukmelde.
• Auka brukarorientering mellom anna skal langtid sjukemelde få tilbod om samtale.
• å Utarbeide vilkår for meir målretta samarbeid mellom trygdeetaten, arbeidsgjevarar og lege for å tilpasse situasjonen for den enkelte.
• Prioritet av born i samband med søknad om hjelpemiddel.
• å Intensivere opplæringa og kompetansetiltak om barnehjelpemiddel i kommunane og hjelpemiddelsentralen.
• å Utgreie ordningar som sikrar brukarne god og rask tilgang på og reparasjon av hjelpemiddel ved akutte behov.
• å Tilby kommunane å leige lite brukte hjelpemiddel frå hjelpemiddelsentralen til menneske med mellombels behov.

Auka satsing på kompetanseutvikling og formidling

Siste punkt – Tiltak og verkemiddel

Mangel i samanheng og systematikk pregar også utviklinga av kompetanse og overføring av kunnskap innan rehabiliteringsfeltet. For å betre situasjonen på kunnskapssida reiser meldinga forslag om å:

• Etablera eit statleg kompetansesenter for samanhengande rehabilitering.
• Trappe opp støtta til forsking og utviklingsarbeid.
• Føre vidare arbeidet med faglege rettleiarar
• Føre vidare vellykka forsøk med tverrfagleg etterutdanning og sjå nærare på vidareutdanning og grunnutdanning i høve til rehabilitering.

Takk for at de høyrde på.