Formålet med ordninga er å dekkje den eigendelen kommunane har ved å gi særskild opplæring i norsk og morsmål for grunnskoleelevar som er omfatta av ordninga med integreringstilskott 8Integreringstilskottet er ei ordning som gir kommunar eit 5-årig tilskott ved busetjing av personar med opphald på humanitært grunnlag. Tilskottet er meint å skulle dekkje dei gjennomsnittlege kommunale utgiftene i busetjingsåret og dei fire påfølgjande åra til blant anna sosialhjelp, barnehagetenester, tolketenester, sysselsettingtiltak og helsetenester.. Ansvaret for å forvalte ordninga er delt mellom Kyrkje-, utdannings- og forskingsdepartementet og Utlendingsdirektoratet (UDI). Tilskottet blir utbetalt av UDI saman med integreringstilskottet, som blir løyvd på budsjettet for Kommunal- og regionaldepartementet. Tilskottsmottakarane er kommunar, og vilkåret for å få utbetalt tilskott er at det i kommunen er barn i grunnskolealder som er omfatta av ordninga med integreringstilskott.

Tilskottet blir fastsett årleg som ein sats per barn per år, dvs. eit tilskott per eining. Ordninga er prioriteringsnøytral og har karakteren av å vere betaling for ei teneste kommunane utfører for staten. UDI utarbeider økonomirapportar til Kyrkje-, utdannings- og forskingsdepartementet to gonger i året om utbetalt tilskott og talet på barn det er betalt tilskott for.

4.1.2 4.1.2 Politiske og andre føringar for tilskott til opplæring for språklege minoritetar

I 1978 vedtok Stortinget den første sjølvstendige tilskottsordninga for framandspråklege elevar i grunnskolen (jf. rundskriv F-65/78). Tidlegare gjekk undervisninga i norsk og morsmål inn under rammetimetalet for spesialundervisning. I 1987 kom rundskriv F-47/87, som gjeld særskild norskundervisning og morsmålsundervisning for framandspråklege elevar. I dette rundskrivet heiter det at "Den særskilte norskundervisningen og morsmålsundervisningen tar utgangspunkt i den retten elevene har til likeverdig og tilpasset opplæring." F-47/87 gjeld framleis.

I 1988 kom eit eige rundskriv som omhandlar grunnskoleundervisning for barn til asylsøkjarar i statlege asylmottak, jf. F-49/88. Dette rundskrivet gjeld framleis.

Skoletillegget under integreringstilskottet blir omtala i rundskriva om integreringstilskottet frå Utlendingsdirektoratet. I rundskriv nr. 7/99 ADA heiter det: "I tråd med prinsippet om at staten dekker kommunenes gjennomsnittlige utgifter knyttet til bosetting og integrering av flyktninger og personer med opphold på humanitært grunnlag bevilges det midler til et særskilt tilskudd til norsk- og morsmålsopplæring for barn i skolepliktig alder som omfattes av integreringstilskuddsordningen. Tilskuddet skal dekke kommunenes egenandel knyttet til undervisning av grunnskolelever fra språklige minoriteter. Dette "skoletilskuddet" kommer i tillegg til det ordinære tilskuddet til særskilt opplæring for elever fra språklige minoriteter i grunnskolen." Tilskottet vart første gongen gitt i budsjettåret 1994.

Eit fleirtal i kyrkje-, utdannings- og forskingskomiteen (Ap, SV, KrF, Sp og i perioden 1997-2000 V) har i samband med drøftingane av statsbudsjetta i perioden 1995-2000 vore oppteke av at framandspråklege skal ha eit tilbod om opplæring i morsmålet sitt, slik at dei kan bli i stand til å tileigne seg gode kunnskapar i norsk og fungere i det norske samfunnet. Representantar for Høgre og FrP/uavhengige representantar har hatt den same grunngivinga for å fjerne den særskilde morsmålsopplæringa og heller styrkje opplæringa i norsk. Høgre har hatt forslag om i staden å løyve midlar til innvandrarorganisasjonar for at desse kunne gi eit tilbod om opplæring i morsmål. I budsjettinnstillinga for 1997 hadde ein samla komite merknad om at opplæringa i norsk for framandspråklege burde styrkjast.

Regjeringa la i 1998 fram stortingsmeldinga "Morsmålsopplæring i grunnskolen" (jf. St. meld. nr. 25 (1998-99)). I innstillinga frå Stortinget (Innst. S. nr. 110) går eit fleirtal inn for å forskriftsfeste den plikta kommunane har til å gi nødvendig opplæring til elevar med anna morsmål enn norsk og samisk. Dette vart følgt opp gjennom ei forskrift til § 2-8 i opplæringslova. I forskrifta § 24-1 heiter det at "Kommunen skal gi elevar i grunnskolen med anna morsmål enn norsk og samisk nødvendig morsmålsopplæring, tospråkleg fagopplæring og særskild norskopplæring til dei har tilstrekkelege kunnskapar i norsk til å følgje den vanlege opplæringa i skolen". Forskrifta til opplæringslova gjør tilskottsordninga til ein regelstyrt ordning.

I stortingsmeldinga gjekk regjeringa inn for å leggje om tilskottsordninga for særskild norsk- og morsmålsopplæring. Stortinget slutta seg til dette i Innst. S nr. 110 (1998-99). Departementet arbeider no med ein slik omlegging.

4.2 4.2 Tilskott til leirskoleopplæring (kap. 221.66)

4.2.1 4.2.1 Intensjonar og utforming av tilskottsordninga

Formålet med tilskott til leirskoleopplæring er å stimulere kommunane til å gi alle elevar i grunnskolen eit leirskoleopphald i løpet av skoletida. Tilskottet blir utbetalt til kommunar som sender klassar i offentlege grunnskolar på leirskole, der opphaldet strekkjer seg over minst tre overnattingar. Den pedagogiske grunngivinga for leirskoleopplæring har både ei fagleg og ei sosial side. Fagleg skal leirskoleopplæringa gi elevane erfaringar frå opplevingar i eit anna miljø enn nærmiljøet. Den sosiale sida blir også sedd på som pedagogisk viktig, elevane reiser bort og er saman i fleire dagar, noko som mellom anna medverkar til å utvikle samhaldet i klassen. Leirskolen er i mange tilfelle også ein møteplass mellom klassar og elevar frå ulike kantar av landet.

Tilskottet til leirskoleopplæring er eit reint stimuleringstilskott, ikkje eit tilskott for å gjennomføre ei pålagd opplæring. Tilskottet er eit tilskott per eining som verkar prioriteringsvridande.

I grunnskolelova av 13. juni 1969 vart det slått fast at ein del av undervisningstida kunne nyttast til mellom anna leirskoleundervisning. Forskrift til grunnskolelova regulerte leirskoleverksemda. Desse reguleringane innebar ikkje at elevane hadde krav på leirskoleopplæring eller at kommunane hadde plikt til å arrangere leirskoleopphald. Mønsterplan for grunnskolen frå 1987 (M87) inneheldt ei formulering om at elevane måtte få minst eitt leirskoleopphald i løpet av grunnskoletida. M87 hadde ikkje uttrykkeleg status som forskrift, og denne formuleringa vart vanlegvis ikkje oppfatta som forpliktande for kommunane.

Opplæringslova, som vart sett i kraft hausten 1999, gir ikkje grunnskoleelevar rett til leirskoleopphald eller kommunane plikt til å arrangere leirskoleopphald, men det blir opna for at ein del av undervisninga kan bli gitt som leirskoleopplæring, jf. opplæringslova § 2-3 der det mellom anna heiter: "Ein del av undervisningstida etter §2-2 kan brukast til fag og aktivitetar som skolen og elevane vel, til leirskoleopplæring og til opplæring på andre skolar eller på ein arbeidsplass utanfor skolen." I opplæringslova er det ikkje lenger heimel for å gi forskrifter om leirskoleopplæring, det er derfor ikkje lenger forskrifter som regulerer dette tilbodet. I Læreplanverket for den ti-årige grunnskolen (L97), som er forskrift, har leirskoleopplæring ein mindre tydeleg plass enn i M87. L97 legg vekt på bruk av ute- og fritidsaktivitetar innanfor rammene av den vanlege undervisninga, der leirskoleopphald kan vere eit alternativ til slik opplæring.

Prinsippet om gratis grunnskoleopplæring, som er stadfesta i opplæringslova, inneber mellom anna at elevane ikkje skal betale for undervisning i samband med opphald på leirskole. Når det gjeld utgifter til reise, kost og losji knytte til eit reelt frivillig leirskoleopphald, kan kommunane krevje betaling for dette (jf. forarbeida til opplæringslova NOU 1995:18, Ot.prp. nr. 46 (1997-98) og Innst. O. nr. 70 (1997-98)). At eit leirskoleopphald er reelt frivillig, inneber at foreldra og elevane ikkje skal bli utsette for økonomisk press, og at dei elevane som av ulike grunnar ikkje ønskjer å delta på leirskoleopphaldet, får eit anna tilbod om grunnskoleopplæring i samsvar med L97.

Til og med skoleåret 1991-92 vart tilskottet utbetalt til kommunar som var vertskommunar for leirskolar. Frå og med skoleåret 1992-93 blir tilskottet gitt til kommunar som sender klassar på leirskole.

Omlegginga av tilskottsordninga inneber mellom anna at vurderingar av kommunale eigendelar vil vere ulike før og etter skoleåret 1992-93. Fram til og med skoleåret 1991-92 fekk vertskommunane statstilskott for alle veker leirskolen var open. Dersom tilskottet frå staten ikkje dekte dei reelle kostnadene knytte til undervisningspersonalet ved leirskolen, var det vertskommunane som måtte ta ein eigendel. Etter omlegginga av tilskottsordninga er ikkje dette lenger så eintydig. Heimkommunane til leirskoleklassane skal nytte stattilskottet til å betale vertskommunen for opplæringsverksemda i leirskolen. Dette inneber at vertskommunen skal få dekt utgiftene til undervisningspersonalet dei vekene det er elevar ved leirskolen. Dersom statstilskottet til leirskoleopplæring er for lågt til å dekkje utgiftene knytte til undervisningspersonale ved leirskolane, kan det anten vere heimkommunen eller vertskommunen som blir belasta eigendelen. Dersom heimkommunen berre betalar for utgifter tilsvarande statstilskottet til vertskommunen, er det vertskommunen som må dekkje utgiftene. Det er ikkje noko i vegen for at vertskommunen krev at besøkskommunen skal dekkje desse utgiftene.

I den nogjeldande tilskottsordninga søkjer kommunane om tilskott til leirskoleopplæring etterskottsvis. Dei gir opp kor mange klassar som har vore på leirskole, spesifiserte på del av skoleåret (vår og haust). Kommunane gir ikkje opplysningar om kva timetal per klasse det blir søkt tilskott til. I praksis vil det seie at det blir utbetalt eit tilskott per klasse som får leirskoleopplæring. Tilskottet per klasse kjem såleis fram som produktet av timesatsen og 37 timar. Det blir ikkje gitt tilskott for meir enn 1/10 av grunnskoleklassene i ein kommune per år (regelen blir tilpassa i kommunar med mange fådelte skolar).

Ansvaret for å forvalte ordninga er delt mellom Kyrkje-, utdannings- og forskingsdepartementet og statens utdanningskontor. Departementet har det overordna ansvaret knytt til utarbeiding av tildelingskriterium og rutinar for rapportering. Utdanningskontora har det operative ansvaret som saksbehandling, utbetaling av tilskott og gjennomføring av kontroll. Utdanningskontora rapporterer om tilskottsordninga til departementet i den ordinære årsrapporten. Rapportane viser utbetalt tilskott per kommune og kor mange klassar som har vore på leirskole haust og vår.

Kommunane har sidan 1997 også rapportert om tenestetilbodet knytt til leirskolar som ledd i den årlege rapporteringa til Grunnskolens informasjonssystem (GSI). Rapporteringa til GSI (per 1. september) inneheld opplysningar om forventa tal på klassar og elevar som skal på leirskole inneverande år.

4.2.2 4.2.2 Politiske og andre føringar for tilskott til leirskoleopplæring

I innstillinga til statsbudsjett for 1995 strekar kyrkje-, utdannings- og forskingskomiteen under at det måtte vere ein føresetnad at kommunane nytta tilskottsordninga slik at alle elevane blir sikra eit leirskoleopphald.

I kommuneøkonomiproposisjonen for 1996 gjorde regjeringa framlegg om å innlemme tilskott til leirskolar i inntektssystemet. I innstillinga om kommuneøkonomien 1996 (Innst. S. nr. 216 (1994-95)) har fleirtalet i kommunalkomiteen (Ap og H) ingen merknader til framlegget, mens mindretalet (Sp, KrF og SV) fremja forslag om at det øyremerka tilskottet skulle halde fram til Rattsø-utvalet hadde gjennomgått dei øyremerka tilskotta. I innstillinga til statsbudsjett for same år seier fleirtalet i Kyrkje-, utdannings- og forskingskomiteen at dei ønskjer at tilskott til leirskoleopplæring framleis skal vere øyremerkt. Grunngivinga er den økonomiske situasjonen i mange kommunar, og at det er fare for at målsetjinga ikkje blir oppfylt dersom løyvinga ikkje framleis blir øyremerkt. Tilskottet vart altså ikkje lagt inn i rammetilskottet.

I framlegget om kommuneøkonomien 1999 gjekk Regjeringa på nytt inn for å innlemme tilskottet i rammetilskottet, med den grunngivinga at tenesta er godt innarbeidd i kommunane. I innstillinga om kommuneøkonomien 1999 (Innst. S. nr. 250 (1997-98)) peiker fleirtalet (Ap, FrP og SV) i kommunalkomiteen på at det øyremerka tilskottet til opphald i leirskole ikkje går til å dekkje opphald, men berre til å dekkje undervisning. Det er berre 10 prosent av kommunane som har leirskolar. Desse kommunane tilset, har arbeidsgivaransvaret og lønner dei lærarane som underviser elevar frå andre kommunar. Dei tek på seg eit slikt ansvar på det vilkåret at dei får desse utgiftene refunderte etter avtale med brukarkommunane. Fleirtalet meiner at dersom ein legg tilskottet inn i rammetilskottet, vil uvissa kring bruken av leirskolar bli så stor at vertskommunane ikkje lenger vil ta arbeidsgivaransvaret for lærarar som skal undervise elevar frå andre kommunar, og det gode fagleg-pedagogiske opplegget vil kunne forsvinne. På denne bakgrunnen gjorde fleirtalet dette framlegget: "Tilskuddsformen til leirskoler endres ikke." Framlegget vart vedteke.

4.3 4.3 Tilskott til kommunale musikk- og kulturskolar (kap. 221.67)

4.3.1 4.3.1 Intensjonar og formål med tilskottsordninga

Utviklinga av kommunale musikkskolar har utgangspunkt i lokal musikkinteresse og kommunalt engasjement, og er bygd opp over tid frå etableringa av den første kommunale musikkskolen i 1961. For å stimulere til utbygging av tilbodet, vart det i 1984 innført eit statleg øyremerkt tilskott. Musikkskolane skal gi eit undervisningstilbod i musikk til alle barn og unge, utan omsyn til kvar dei bur eller til eigen økonomi. I 1997 vart musikkskolane utvida til også å omfatte kulturskolar med opplæringstilbod som dans, drama og bilete.

Alle kommunar er no pålagde gjennom lov å ha eit tilbod om musikk- og kulturskole til barn og unge , aleine eller i samarbeid med andre kommunar, jf. opplæringslova § 13-6. Lova stiller ikkje krav til omfanget på tilbodet. Tilbodet skal vere organisert i tilknyting til skoleverket og kulturlivet elles.

Tilskottet til kommunale musikk- og kulturskolar er eit tilskott per eining, der tilskottet blir fastsett som produktet av ein timesats for det enkelte skoleåret og talet på undervisningstimar med rett til tilskott. Tilskottet er prioriteringsvridande.

Ansvaret for forvaltninga av tilskottet til kommunale musikk- og kulturskolar er delt mellom Kyrkje-, utdannings- og forskingsdepartementet og statens utdanningskontor. Departementet har det overordna ansvaret for tilskottsordninga gjennom utarbeiding av årlege rundskriv, fastsetjing av tildelingskriterium og rutinar for rapportering. Utdanningskontora har ansvaret for saksbehandling, utbetaling av tilskott og kontroll.

For at ein kommune skal få tilskott, må desse vilkåra vere oppfylte:

1. Kommunen må gi eit musikk- og kulturskoletilbod som omfattar opplæring i musikk. I tillegg kan tilbodet omfatte opplæring i dans, drama og andre kunst- og kulturuttrykk.
2. Kommunen må eige og drive musikk- og kulturskolen.
3. Opplæringa må følgje skoleåret.
4. Kommunane må dekkje minst 50 prosent av driftsutgiftene.
5. Skolepengane må ikkje overskride eit gitt beløp per elevplass per år. Maksimumsbeløpet blir gjort kjent i den årlege kunngjeringa av tilskottet (i rundskriv).

Kommunane kan selje undervisningstimar i musikk, dans, drama eller bilete til andre. Eksempel på dette kan vere sal av undervisningstimar til musikkorps og orkester. For å få statstilskott for selde timar må visse føresetnader knytte til omfang og utgifter vere oppfylte: Det blir vanlegvis ikkje gitt tilskott til sal av timar til skoleverket elles, andre offentlege institusjonar eller distriktsmusikarverksemd. Det blir ikkje gitt tilskott dersom eigenbetalinga frå kjøparen er større enn 75 prosent av kommunen sine utgifter til lønn og sosiale utgifter per undervisningstime. I tillegg kan ikkje talet på selde timar det blir gitt tilskott til, vere større enn talet på ordinære undervisningstimar ved musikk- og kulturskolane.

Tilskottet til kommunale musikk- og kulturskolar blir utbetalt etterskottsvis. Som grunnlag for søknad om statstilskott må kommunane sende eit omfattande skjema til utdanningskontoret. Her må ein gi opp talet på elevar, undervisningstimar, undervisningsveker, selde timar, og kven timane er selde til. Likeins blir det stilt krav om inntekter og utgifter knytte til ordninga og inntekter og utgifter knytte til sal av timar. Kommunal eigendel skal reknast ut. Skjemaet dannar grunnlaget for ein årleg statistikk om dei kommunale musikk- og kulturskolane. Kommunane gir inga anna rapportering om bruken av tilskottet enn den statistikken som følgjer med søknadsskjemaet.

Utdanningskontora rapporterer til departementet om tilskottsordninga i dei ordinære årsrapportane, der det går fram kva kvar enkelt kommune har fått utbetalt i tilskott. Statens utdanningskontor i Sør-Trøndelag utarbeider i tillegg årlege rapportar på kommunenivå om registrerte elevar, undervisningsårsverk, satsar for eigenbetaling, lønnsutgifter og andre utgifter, inntekter gjennom skolepengar og statstilskott, inntekter og statstilskott knytte til selde tenester, berekna kommunal eigendel, detaljerte opplysningar om instrumentalundervisning og sal av tenester.

4.3.2 4.3.2 Politiske og andre føringar for tilskott til kommunale musikkskolar

I 1988 vart det oppretta eit utval som skulle vurdere den vidare utviklinga av verksemda ved musikkskolane (Dugstadutvalet). I utvalet si utgreiing, som vart lagd fram hausten 1989, vart det mellom anna peika på at alle barn burde få tilbod om musikkskoleopplæring. Det var vidare foreslått at musikkskolane burde vere forankra i lovverket.

Eit fleirtal i kyrkje-, utdannings- og forskingskomiteen (Ap, SV, H, Sp og KrF) hadde før lovfestinga vart innført, ei målsetjing om at 30 prosent av grunnskoleelevane også skal vere musikkelevar. Vidare stod dei fast på at det statlege tilskottet skal utgjere minst 29 pst. av den fastsette timesatsen, og at talet på timar som det blir gitt tilskott til, ikkje må reduserast. Fleirtalet (Ap, SV, H, Sp, og KrF) bad i 1995 Regjeringa komme tilbake til Stortinget med framlegg om auka løyvingar ved etablering av nye musikkskolar.

I stortingsbehandlinga av budsjettet for 1996 vart tilskottsordninga lagd om til ei omlagløyving, slik at det statlege tilskottet vart gitt utan førehandsgodkjenning av timetalet. På den måten meinte kyrkje-, utdannings- og forskingskomiteen at det var lettare å nå målsetjinga om 30 prosent musikkskoleelevar. I innstillinga til statsbudsjett for 1997 seier fleirtalet (Ap, Sp, H, SV og KrF) at musikk- og kulturskolane må finansierast gjennom ein kombinasjon av statlege løyvingar, kommunale løyvingar og eigendelar frå brukarane. Eigendelane må ikkje vere så høge at nokon blir stengd ute frå tilbodet.

Kyrkje-, utdannings- og forskingskomiteen har fleire gonger komme tilbake til Dugstadutvalet si utgreiing. I Budsjett-innst. S. nr.12 (1995-96) heiter det mellom anna: "Flertallet mener at det vil tjene musikkskolene og de ulike instansers ansvar og arbeid om musikkskolene forankres i lovverket." Dette vart følgt opp i 1997 ved at Stortinget vedtok at alle kommunar skulle ha eit tilbod om musikk- og kulturskole til barn og unge, jf. lov av 19. juni 1997.

I budsjettet for 1998 vart rammetilskottet til kommunane (kapittel 571) heva med 10 mill. kroner for å dekkje den kommunale eigendelen for dei kommunane som på grunn av lovfestinga av kommunale musikk- og kulturskolar måtte etablere eit slikt tilbod. Komiteen merka seg i budsjettinnstillinga dette året at også det øyremerka tilskottet vil kunne auke som følgje av lovfestinga, men at dette først vil skje på eit seinare tidspunkt som følgje av at tilskottet blir utbetalt i etterkant.

4.4 4.4 Tilskott til opplæring innanfor kriminalomsorga (kap. 231.61)

4.4.1 4.4.1 Intensjonar og formål med tilskottsordninga

Drift av fengsel er eit statleg ansvar, og sidan undervisninga i fengsla er ein del av drifta blir også denne sedd på som eit statleg ansvar. Ikkje alle innsette er knytte til ein fylkeskommune, dette gjeld til dømes innsette som kjem frå andre land. Dette gjer det naturleg at staten tek et ansvaret for tenesta. Sjølve undervisningstenesta kjøper staten av fylkeskommunane.

Formålet med tilskott til opplæring innanfor kriminalomsorga er i hovedsak å gi undervisning på grunnskolenivå til innsette som ikkje har fullført grunnskolen, og vidaregåande opplæring til dei som ønskjer det. Ordninga kan også omfatte lauslatne under tilsyn av Kriminalomsorg i fridom dersom undervisningstilbodet er ønskjeleg for å lette overgangen til vanleg skolegang. Undervisninga kan vidare blir gitt til lauslatne som ikkje er under tilsyn, dersom det gjeld ubroten fullføring av starta opplæringseining. På grunn av at mange har kort soningstid, eller sit i varetekt, er ofte kurs som gir formalkompetanse i samsvar med læreplanar ikkje noko reelt tilbod. For å motivere flest mogleg til å ta opplæring, er det også eit mål å gi kurs som ikkje er formelt kompetansegivande.

Tilskottet til opplæring innafor kriminalomsorga er basert på ein avtale mellom staten og fylkeskommunane. Avtalen vart sett i kraft frå 1989 og inneber 100 prosent finansiering av tenestene. Avtalen fastset nærmare omfanget av ordninga, forma på tilskottet og kva slags driftsutgifter som kan dekkjast av det statlege tilskotet. Avtalen blir inngådd med kvar enkelt fylkeskommune og opnar for at den enkelte fylkeskommunen òg kan få tilskott til eit første kjøp av utstyr til undervisning.

Tilskottsordninga inneber ikkje nokon eigendel frå fylkeskommunane. Dersom løyvinga blir redusert, vil derfor aktiviteten bli redusert. Tilsvarande vil ei auka løyving føre til auka aktivitet.

Forvaltninga av ordninga er delt mellom Kyrkje-, utdannings- og forskingsdepartementet og Statens utdanningskontor i Hordaland (SUH). Departementet har det overordna ansvaret for tilskottsordninga, mens SUH er ansvarleg for kunngjering, behandling av søknader og utbetaling av tilskott. Fylkeskommunane skal levere budsjettforslag til SUH, og SUH skal godkjenne dette før brev med tilsegn blir gitt. Dei enkelte utdanningskontora har ansvaret for tilsyn og kontroll i fylkeskommunen. Utdanningskontora rapporterer til SUH som igjen rapporterer vidare til departementet.

Saker som gjeld opplæring innanfor kriminalomsorga, blir drøfta i koordineringsgruppa for opplæring innan kriminalomsorga. Koordineringsgruppa har medlemmer frå Justisdepartementet, Statens utdanningskontor i Hordaland og Kyrkje-, utdannings- og forskingsdepartementet. Koordineringsgruppa er rådgivande i saker som gjeld opplæring innanfor kriminalomsorga.

4.4.2 4.4.2 Politiske og andre føringar for tilskott til opplæring innan kriminalomsorga

Det har vore brei politisk semje omkring opplæring innanfor kriminalomsorga. Kyrkje-, utdannings- og forskingskomiteen seier i innstillinga til statsbudsjettet for 1995 at ein ser positivt på at fengelsundervisninga er styrkt, og at det er viktig å få så god og mest mogleg undervisning for dei pengane som blir gitt. Fleirtalet (Ap, Sp, SV og KrF) bad i innstillinga til statsbudsjettet for 1996 departementet vurdere om det burde opprettast fleire stillingar ved utdanningskontoret i Hordaland for å forvalte ordninga.

I framlegget til budsjett for 1998 seier komiteen at han registrerer at det har vore ei reell nedbygging av opplæringstilbodet innanfor kriminalomsorga, med døme på reduksjonar enkelte stader på opp til 25 prosent sidan 1994. Komiteen kan ikkje sjå at dette er i samsvar med Stortingets intensjon om styrking av tilbodet i anstalt og opplæring etter avslutta soning. Komiteen viser til NOU 1992:19 Opplæring i norske fengsler - kompetanse og livsmestring og ber om at regjeringa tek initiativ til ei forskingsbasert evaluering omkring fengselsundervisninga si rolle og kva tiltak som kan styrkje dette området av kriminalomsorga. Ei forskingsbasert evaluering av fengselsundervisninga kom i gang våren 2000.

NOU 1992:19 Opplæring i norske fengsler - kompetanse og livsmestring har ein gjennomgang av endringar i forvaltninga – finansieringsordninga. Denne konkluderer med at "Siktemålet har bl.a. vært å få til et mer enhetlig system i forvaltningen av fengselsundervisningen, med en ansvarsfordeling i samsvar med de ordninger som gjelder for det øvrige skoleverk."

Ein rapport om ressursbruken i fengselsundervisninga (Roald-utvalet 1998) har eit eige kapittel om "Kompensasjon for lønnsjusteringer". Utover i nittiåra opplevde fengselsskolane at tilskottet ikkje vart justert for pris- og lønnsvekst. Arbeidsgruppa peika på at denne utviklinga på sikt ville ha som konsekvens at "…aktivitetsnivået på godkjente tilbud i fengslene blir redusert, selv etter en forsvarlig effektivisering av skoledriften er gjennomført." Arbeidsgruppa konkluderte med at "…denne uheldige praksisen vil måtte ramme en svært uheldig gruppe i samfunnet. Arbeidsgruppen tilrår derfor at praksis legges om, slik at bevilgningen over kap. 231 post 61 justeres i takt med de sentrale lønnsreguleringer".